Eğitim ; kişide öğrenme yaşantıları yoluyla istendik davranış değişikleri oluşturma sürecidir.
Bir başka tanıma göre ise eğitim, yaşantılar yoluyla, deneyimleyerek, gözlemleyerek, deneme-yanılma yoluyla, kendi bilişsel şemalarını yapılandırma sürecidir.(*) Öğretim ise belli bir amaca göre gereken bilgileri verme işi, tedris, tedrisat, talim (**) Genelde eğitim ile öğretim kavramları birbirine karıştırılmaktadır. Kimi zaman eğitimin yerine öğretim, öğretimin yerine ise eğitim kullanılmaktadır.
“Hedeflerin belirlenmesi”
Eğitim öğretimde başarının en önemli şartı hedeflerin belirlenmesidir. Yani ne istediğimizin bilinmesidir. Kişinin ne istediği ile ilgili açık bir düşünceye, canlı bir görüş gücüne sahip olması gerekir. Aslında tüm işlerde öncelikli konu, amacın belirlenmiş olmasıdır. Hedefiniz yoksa, başarıya ulaşamazssınız. Aile/öğretmen/öğrencinin hedefinin olması lazımdır. Onun için çocuklara büyüyünce ne olacaksın diye hep sorarız. Hedefsiz eğitim-öğretim rotasız gemi gibidir. Başarıya giden yolun öncelikle kesin hatlarıyla belirlenmiş olması gerekir. Hedef belirlerken de okulun çevresi göz önünde bulundurulmalıdır. Çünkü öğretimde başarı ancak okul/aile/çevre işbirliği ile olur. Bu üç ayaktan biri eksik olur ise istenilen hedeflere ulaşmak imkansızdır.
Tüm insanlar için başarmak ya da başarılı olmak güzel bir duygudur. Hepimiz başarmak duygusunu yine her alanda hissetmek için gayret gösteririz. Başarmanın sonunda hissettiğimiz duygu bize haz verir. Öğretmen/öğrenci için de böyledir. Öğretmen için en büyük mutluluk ileriki yıllarda öğrencilerinin toplumda bir meslek sahibi olduğunu görmektir. Öğrenci için ise okulunda başarılı olması, iyi bir meslek sahibi olması O’na haz verir. Tersi durumlarda ise bir hayal kırıklığı yaşanır.Bir işe yalnızca başlamak ile onu sonuçlandırmak her zaman mümkün olmayabilir. Başarı belirlenen hedeflere ulaşmaktır. Başarıdan alınacak hazzı öğrencilerimize tattırabilsek, öğretmenlerimizin işi daha kolay olur diye düşünüyorum.
Başarının hedeften sonraki önemli şartı, planlamadır. Ne yapacağımızı ayrıntılı birşekilde ortaya koymalıyız.Bu kişi içinde böyle, kurum için de böyledir. Mesela, kurum olarak sportif faaliyetlerde başarı istiyorsak neler yapacağımızı önceden planlamamız gerekir. Ya da sınavlarda okulumuz öğrencilerinin başarısının artmasını istiyorsak, öğretim yılının başında bir plan dahilinde yapacağımız işlerin listesini yapmamız lazımdır.Aslında hayatın her alanında plan yapıyoruz. Sözgelimi pazara bile giderken alacaklarımızın listesini yapıyoruz. Bir öğretmen de zaman zaman kendine şu soruları sormalı nereye ulaşmak ve neyi başarmak istediğini belirlemelidir.Ama maalesef gerek günlük hayatımızda gerekse iş hayatında plan yapmıyoruz. Şartlara ve durumlara göre haraket ediyoruz. Böyle olunca da başarıda tesadüflere kalıyor. İnsan düşünen bir varlık olarak yaptığı eylemleri mantığı ile önceden planlamakta ve gerçekleştirmektedir. Bu nedenle tesadüflere dayalı bir başarı sistemi oluşturulamaz. Eğitimciler olarak da rutin dışına çıkmadığımızda istenilen başarıyı elde etmemiz mümkün değildir.
“Başarının en önemli ögesi öğretmen”
Eğitim ve öğretimde başarıyı etkileyen en önemli unsur öğretmendir. Öğretmenin gerek üniversitelerde gerekse hizmetiçi yolu ile iyi yetişmesi gerekir. Öğretmenin işini sevgi ile yoğurarak öğrencilere sunması gerekir. Öğrencinin de öğretmenini sevmesi gerekir. Bu basit bir kuraldır. Öğrenci, öğretmenini severse dersini de sever. Başarı kendiliğinden gelir. Öğretmenlik mesleğini de diğer mesleklerden ayıran en önemli özellik öğretmenlik mesleğinin sevgi, özveri mesleği olmasıdır. Onun için öğretmenlik mesleği kutsaldır.Sadece dersime girer çıkarım deyip mesleğini icra eden öğretmen, öğrencilerinin başarısının gerilemesine, düşmesine neden olur. Öğretmen işini meslek aşkı ve öğrenci sevgisiyle yapar ise istenilen başarıya ulaşılır.
“Başarı için iyi bir zaman yönetimi”
Öğretimde başarıyı yakalayan öğretmen zamanı iyi yöneten öğretmendir. Başarı zaman ile doğru orantılıdır.Ders saati içerisinde zamanını iyi değerlendiren, dersi ile ilgili metod ve teknikleri doğru uygulayan öğretmenlerin, öğrencilerinin daha başarılı olduğu muhakkaktır.
Öğrencilerin derslere motivasyonun sağlanması da başarıda bir başka önemli etkendir. Motivasyonu sağlayacak olan da öğretmendir. Derslerde motivasyon ise başta da yazdığım gibi ancak sevgi ile sağlanır.
Eğitim öğretimde başarının artmasında etkili olan bazı unsurları çok kısa olarak sizler ile paylaşmak istedim. Diğer mesleklerde olduğu gibi eğitim ve öğretimde başarıya ulaşmak için benzer işlem basamaklarını uygulamak gerekir. Hedef, planlama ve planlamaya uygun işleri zamanında yerine getirmek ile ancak başarıya ulaşılır. Amacı olmayan öğretmen ve öğrenci ile istenilen başarıları elde etmek imkansızdır. Hedef önemli ama sadece hedef belirlemekte başarı için yeterli değil, hedefe ulaşmak için özveri ile çalışmak gerekir. Eğitim öğretimde başarının sırrı özveri ile çalışmaktan geçmektedir.
Bu konularda sayfalarca kitap yazılmış. Birkaç satırlık reçete gibi bir yazı, başarıyı artırmaya yeterli değil diye düşünebilirsiniz. Zaten benim böyle de bir amacım yok. Bir eğitimci olarak bu yazımda eğitim-öğretimde başarı ile ilgili tecrübelerimi ve okuduklarımı sizin ile paylaşmak istedim.
(*) http://tr.wikipedia.org/wiki/E%C4%9Fitim_tan%C4%B1mlar%C4%B1
(**) http://sozluk.bilgiportal.com/nedir/%C3%B6%C4%9Fretim
