Dağlık Karabağ ezeli ve ebedi Azerbaycan toprağıdır. Azerbaycan halkının asırlardır burada yaşamıştır, Ermeniler ise sonradan göç ettirilmiştir. Ermeni lobisi bölgenin ve çatışmanın tarihiyle ilgili yanlış bilgi vererek dünya kamuoyunda yanlış algı oluşturmuştur. İkinci Karabağ savaşından Azerbaycan`ın zaferle ayrılması Güney Kafkasya`da kalıcı barışın tesis edilmesi için çok önemlidir. 27 Eylül- 9 Kasım 2020 tarihleri arasında Azerbaycan Cumhuriyeti’nin 30 yıldır Ermeni işgalinde olan topraklarını geri almak için başlattığı savaş, zafer ile sonuçlandı. Bu durum Türkiye açısından da yeni fırsatlar doğurmuştur, Güney Kafkasya`da konumunu daha da güçlendirecektir. 2020 yılının en önemli gelişmelerindən biri , Azerbaycan’ın işgal edilmiş topraklarını kurtarmasıydı. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin 44 gün süren operasyonla Ermenistan’ı topraklarından çıkardığı ikinci Karabağ savaşı, sadece iki devlet arasında yaşanan bir savaş değil, Kafkasya’nın yeni jeopolitik durumunun başlangıcı oldu.
Güney Kafkasya’nın geleceği bakımından köklü bir değişim yaşanmıştır. Azerbaycan ile Ermenistan arasında 44 gün süren İkinci Dağlık Karabağ Savaşı 10 Kasım 2020’de sona erdi . Nahçivan ile Azerbaycan arasında koridorun açılması Türkiye`yi doğrudan Azerbaycan ve Hazar Denizi üzerinden Orta Asya`ya birleştirecektir. Bunun sonucunda Türkiye, siyasi, ekonomik ve askeri açıdan daha etkin aktöre dönüşecektir. 1991 yılında bağımsızlığına kavuşan Azerbaycan Cumhuriyeti`nin en büyük destekçisi, kardeş Türkiye Cumhuriyeti olmuştur. Türkiye, Azerbaycan`ın bağımsızlığını ilk tanıyan devlettir. Bağımsızlığını kazandığı ilk günden itibaren Ermenistan`ın işgalci siyaseti sonucunda Dağlık Karabağ`ı ve yedi rayonu kaybeden Azerbaycan, 27 Eylülde başlattığı karşı saldırı sonucunda topraklarını işgalden kurtarmayı başardı.
10 Kasım 2020`de imzalanan bildiri ile Ermenistan savaşı kaybeden taraf olarak Azerbaycan`ın koşullarını kabul etmek zorunda kaldı ve işgal ettiği topraklarından askeri gücünü çekmeyi kabul etti. 27 Eylül’de Ermenistan saldırıları ile başlayan ve 44 gün süren 2. Karabağ Savaşı, Azerbaycan ordusunun büyük başarısı ile sonuçlandı. Azerbaycan’ın özellikle Dağlık Karabağ’ın güney kısmı olan stratejik Şuşa kentini ele geçirmesinin ardından, Erivan yönetimi yenilgiyi kabul etmek zorunda kaldı. Moskova’nın arabuluculuğuyla Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan arasında 10 Kasım’da imzalanan mutabakatla Güney Kafkasya’da 28 yıldır devam eden statüko bozuldu ve yeni bir süreç başladı.
Türkiye devleti bu savaşta Azerbaycan`ı askeri, siyasi ve diplomatik açıdan destekleyen en önemli devlet olmuştur. Savaş öncesi iki devlet arasında ilişkiler hem ekonomik, hem siyasi açıdan stratejik ortaklık düzeyine uaşmıştır. İki devletin girişimi ile çok sayıda ortak ekonomik projeler gerçekleşmiştir. Askeri alanda da taraflar arasında imzalanan anlaşmalar Azerbaycan`ın savaşta zafere ulaşmasında önemli etken olmuştur.
İkinci Karabağ savaşından Azerbaycan`ın zaferle ayrılması Güney Kafkasya`da kalıcı barışın tesis edilmesi için çok önemlidir. Bu durum Türkiye açısından da yeni fırsatlar doğuracak, Güney Kafkasya`da konumunu güçlendirecektir. Özellikle Nahçivan ile Azerbaycan arasında koridorun açılması Türkiye`yi doğrudan Azerbaycan ve Hazar Denizi üzerinden Orta Asya`ya birleştirecektir. Bunun sonucunda Türkiye,siyasi, ekonomik ve askeri açıdan daha etkin aktöre dönüşecektir.
27 Eylül 2020 sabahı Azerbaycan ordusu defalarca ateşkesi ihlal eden Ermenistan ordusuna karşı hücum ameliyatına başladı. Ermenistan bu savaşta Rusya ve Fransa gibi büyük güçlerin her türlü desteğine rağmen, Azerbaycan ordusunun hücumlarına sadece 44 gün dayanabildi. 44 gün zarfında Azerbaycan`ın hızlı ve askeri açıdan çok düzgün kurgulanmış hücumları, Ermenistan`ın işgal altında tuttuğu rayonlardan, büyük kayıplar vererek düzensiz bir şekilde geri çekilmesine neden oldu. 10 Kasım gününün ilk saatlerinde Ermenistan`ın teslim olması anlamına gelen ve Azerbaycan`ın taleplerinin yer aldığı ateşkes bildirisinin imzalanması ile Dağlık Karabağ`a komşu olan ve Ermenistan işğalindeki yedi rayon kayıtsız şartsız tam olarak Ermeni askerlerinden ve bu rayonlara Azerbaycan`ın izni olmadan yerleştirilmiş sivillerden arındırıldı.
Ayrıca Azerbaycan için büyük öneme sahip Şuşa şehri başta olmakla Dağlık Karabağ bölgesinin bazı yerleşim alanları Azerbaycan`ın kontrolüne geçti ve Ermeni unsurlardan arındırıldı. İmzalanan “Üçlü Bildiri”ye göre Dağlık Karabağ`ın geri kalan kısmında bulunan Ermenistan askerleri bölgeyi terk edecek ve bölge silahlı unsurlardan tamamen arındırılacak. Bu süreçte Rus barış gücü önemli görevler üstlenecek, barış sürecinin denetimin ise Türk-Rus ortak askeri komuta merkezinin denetiminde olacak.
Savaştan zaferle ayrılan Azerbaycan ve bu savaşta onu bir dakika bile yalnız bırakmayan Türkiye ise her zaman olduğu gibi bundan sonra da kendi halklarının ve bölge halklarının rifahı namine oluşan yeni jeopolitik ve jeoekonomik durumdan en çok fayda sağlayacak ülkeler olacaklar. Bu iki ülkenin işbirliği ile gerçekleşen tüm projelerden, önceki projelerde olduğu gibi bölge halkları da kazançlı çıkacaklar.
İkinci Karabağ Savaşı’nda yaklaşık 30 yıldır Ermenistan işgali altında olan topraklarını özgürlüğe kavuşturduğu için 10 Aralık’ta zafer töreni düzenledi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geniş katılımlı bir heyetle katıldığı bu törenin onur konuğuydu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tören esnasında ve basın toplantısında yaptığı konuşmalar, yeni dönemde Türkiye’nin bölgeye yönelik yaklaşımına ilişkin önemli mesajlar içermekte. Bu mesajlar Azerbaycan’a, Ermenistan’a, bölgeye ve üçüncü aktörlere yönelik olmak üzere dört boyutta ele alınabilir. Azerbaycan açısından bakıldığında, Türkiye’nin yeni dönemde Azerbaycan’a desteğinin artarak devam edeceği görülmekte. İlişkilerin derinleşeceğinin ve genişleyeceğinin önemli bir göstergesi olarak beş anlaşma imzalandı. Bu sayede örneğin yakın zamanda pasaport yerine kimlikle karşılıklı ziyaretleri mümkün hale gelecek ve iletişim-medya alanında stratejik işbirliği yapılacak. Ayrıca özgürleştirilen bölgelerin yeniden inşasında Türkiye’nin etkili bir rol oynayacağı görülmekte.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, “Bunlar her birimizin hayatındaki en mutlu anlar. İkinci Karabağ Savaşı, Azerbaycan’ın şanlı zaferi olarak tarihe geçecek. Tüm halkımız zaferin kazanılmasında birlik ve beraberlik sergiledi. Zafer, askerlerimizin profesyonelliği ve kahramanlığı sayesinde elde edildi.”
2. Karabağ Savaşı ve Güney Kafkasya’da yeni dönem
