Dünyada tüm ülkeler, yönetim sistemleri içerisinde yerel yönetimlere yer vermektedirler. Batıda örnekleri 10. yüzyıldan itibaren görülen yerel yönetim birimleri Azerbaycan’da son zamanlardan itibaren kurulmaya başlamıştır. Devletin merkeziyetçiliği ve yerel yönetimlere biçilen rol ve dolayısıyla da Azerbaycan’da yerel yönetimler, merkezi idarenin taşradaki uzantıları olmaktan öteye geçememektedir.
Dolayısıyla da Azerbaycan’da yerel yönetimler son yıllara kadar adı olan ama fonksiyonlarını yerine getiremeyen kurumlar olarak kalmışlardır. Onun için Azerbaycan’da ciddi bir yerel yönetim reformuna ihtiyaç bulunmaktadır. Bu reformlarla genellikle yerel yönetimlerin güçlendirilmesi, merkezi birimlerinden yerel yönetimlere doğru görev ve kaynak aktarımının yapılması, yerel yönetimlere belli konularda özerklikler verilmesi, halkın katılımını artırıcı uygulamaların geliştirilmesi gerekmektedir. .
Azerbaycan vatandaşlarının belediyeler hakkındaki görüşleri şöyle özetlenebilir: Vatandaşların belediye hizmetlerinden orta düzeyde şikayetçi olduğu görüşü hakimdir.
Çalışanların büyük bölümü belediyelerin yarı özerk kuruluş olduğunu düşünmektedir.
-Belediyeler üzerinde sınırlı bir merkezi denetimin olması görüşü hakimdir.
-Çalışanların önemli bir bölümü belediyelerin gelirlerinin az, görevlerinin fazla olduğu görüşüne sahiptir.
-Belediyelerin vatandaşların hizmet ile ilgili görüşlerinin karar alma sürecinde orta düzeyde dikkate alındığı çalışanlarca kabul edilmektedir.
-Belediyelerin yerel vergi koyma yetkisine sahip olmaması gerektiği düşünülmektedir.
-Yerel halkın belediye meclis toplantısına katılım konusunda teşvik edilerek, karar alma sürecinde halk desteğinin arttırılması düşünülmektedir.
-Yönetim kademesinde personel performansının dikkate alınmadığı görüşü hakimdir.
-Belediye personel rejiminin, merkezi personel rejiminden ayrılması gerektiği düşünülmektedir.
-Belediye hizmetlerinin nitelikli personel istihdamı ile olabileceği düşüncesi hakimdir.
– Belediyede özelleştirmenin temel nedeni verimlilik / etkinliği artırmak olarak değerlendirilmektedir.
-Belediyelerin, merkezi idarenin ağır denetiminde olduğu görüşü hakimdir.
-Belediyelerin yeterli görev ve gelire sahip olmadığı görüşü hakimdir.
-Personelin yaptığı iş ve çalıştığı kurumdan memnun olmadığı görüşü hakimdir.
-Yerel yönetimlerin etkin ve verimli hizmet sunmadı görüşü hakimdir.
Bilindiği gibi, Azerbaycan’da düzenlenen referandumda, cumhurbaşkanının görev süresiyle ilgili sınırlama kaldırıldı. Cumhurbaşkanının görev süresine uygulanan sınırlamanın kalkmasının da aralarında bulunduğu 29 anayasa değişikliğine, oy kullananların yüzde 92’si evet dedi.
Milli Meclis, Azerbaycan Anayasa`nın 29 maddesinde yapılacak 41 değişiklikle ilgili Halk Oylaması Yasa Teklifi’ni 19 Aralık`ta kabul etmişti.
Halk oylamasında bir kişinin en fazla 2 dönem cumhurbaşkanı olabileceği sınırlamasının kaldırılması ile savaş durumunda seçimlerin ertelenmesi maddeleri kabul edildi. Referandumda, anayasanın 101’inci maddesindeki “bir kişinin 2 defadan fazla cumhurbaşkanı seçilemeyeceği” kısıtlamasının kaldırılması, daha önce cumhurbaşkanlığı yapmış şahıslara “eski cumhurbaşkanı” statüsü verilmesi, halen 125 olan milletvekili sayısının 150’ye çıkarılması halkoyuna sunuldu ve kabul edildi.
İlgili yasaya göre, halkoylamasının geçerli olması için öncelikle katılımın yüzde 25’ten az olmaması gerekiyor. Anayasanın 101. maddesine savaş durumunda Azerbaycan’da Cumhurbaşkanı seçimleri yapılmaması’ değişikliğine seçmenlerin
Son yapılan Anayasa referandumunda, belediyelerin çalışmalarıyla ilgili Azerbaycan Milli Meclisine bilgi vermeleri değişiklikliyi halkoyuna sunuldu ve kabul edildi.
Azerbaycan’da halk, yerel seçimler için üçüncü kez sandık başına gitti. Seçimde şu ana kadar herhangi bir olay meydana gelmediği kaydedildi. Kesin sonuçların 11 Ocak 2010 tarihinde kamuoyuna duyurulacağı açıklandı. Azerbaycan’da halk belediye seçimleri için sabahın erken saatlerinde oy vermek için sandık başına gitti.
Ülke genelinde oy verme işlemi 23 Aralık 2009 sabah 08.00’da başladı. Azerbaycan genelinde 118 seçim bölgesi ve 4 bin 813 oy verme merkezi bulunuyor. Azerbaycan’da yapılan bu belediye seçimlerinde bin 718 belediye başkanı ve 15 bin 682 belediye meclis üyesi seçilecek. Ülke genelinde seçimlere 31 bin 861 kişi aday oldu. Merkez Seçim Komisyonu Başkanı Mezahir Penahov, seçimleri 50 bin kadar gözlemcinin takip ettiğini söyledi. Seçimleri izlemek için 52 uluslar arası gözlemci bulundu.
Seçimlerde, bin 718 belediye için 16 bin belediye meclisi üyesi belirlenecek. Meclis üyeleri de aralarında belediye başkanlarını seçecek. Bağımsızlardan 30 bin civarında aday başvurdu. Azerbaycan’da yaklaşık 4 milyon 500 kayıtlı seçmenin bulunduğu söylendi. 18 siyasi parti ve bağımsızlardan 31 bin adayın yarıştığı seçimde bin 718 belediye için, yaklaşık 16 bin belediye meclisi üyesi seçildi..
Merkezi Seçim Komisyonundan yapılan açıklamada, 23 Aralık saat 17.00 itibariyle katılım oranının yüzde 28,51 olduğu belirtildi. Azerbaycan’da, demokratik ve siyasal katılımı sağlamanın yolu yerel yönetimlerden geçer. Ama bu yerel yönetim düşüncesi kamuoyuna gereği kadar aydınlatılmamıştır. Azerbaycan Cumhuriyeti’nde devletin merkeziyetçiliği ve yerel yönetimlere biçilen rol ve dolayısıyla da Azerbaycan’da yerel yönetimler (Belediyeler), merkezi idarenin taşradaki uzantıları olmaktan öteye geçememektedir.
Azerbaycan’da yerel yönetimler son yıllarda adı olan ama fonksiyonlarını yerine getiremeyen kurumlar olarak kalmışlardır. Azerbaycan’da son yıllarda yerel yönetimlerle ilgili reform tartışmaları gündemin baş maddesi haline gelmiştir. Azerbaycan idari yapılanmasının değiştirilmesi gerektiği konusunda genel bir mutabakat vardır. Azerbaycan vatandaşları bazı reformlar yapıldığı takdirde, kamu hizmetlerini daha iyi yerine getirileceğine ve sıkıntıların giderileceğine inanmaktadırlar.
