Bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında siyasi, askeri işbirliği bölgesel güvenlik açısından büyük önem taşımaktadır. Soğuk savaşın sona ermesi uluslararası sistemde ve küresel barışa ve güvenliğe yönelmiş tehditlerin niteliğinde ciddi değişikliklerin yaşanmasına sebep olmuştur. İki devletin arasında ister askeri, isterse de diğer alanlarda ikili ve çok taraflı ilişkiler, iki kardeş halkın çıkarlarına hizmet etmekle beraber dünyada ve bölgde, özellikle de Güney Kafkasya’da barışın ve istikrarın sağlanması bakımından büyük önem taşımaktadır. Bağımsız Azerbaycan Cumhuriyeti küresel sisteme entegrasyon sürecinde uluslararası kuruluşlarla işbirliğine büyük önem vermektedir.
Avrupa ve Avroatlantik siyasal, güvenlik, ekonomik ve diğer yapılara entegrasyonu Azerbaycan Cumhuriyeti’nin stratejik amaçlar taşımaktadır. Azerbaycan Cumhuriyeti, NATO’da en güçlü ordulardan birisine sahip olan Türkiye ile hem NATO çerçevesinde, hem de ikili askeri ilişkiler geliştirmektedir. Azerbaycan ile Türkiye arasındaki ilişkilerin güçlenmesinde ve daha da gelişmesinde iki ülkenin çeşitli alanlardaki, aynı zamanda güvenlik alanındaki ulusal çıkarlarının örtüşmesi önemli rol oynamaktadır. Günümüzde Türkiye halen Kafkasya’daki en önemli ve aktif jeopolitik aktörlerden birisidir ve bölgede barışın ve güvenliğin sağlanması için çalışmaktadır.
Azerbaycan Kafkasya’da Türkiye’nin doğal müttefikidir. Örneğin, Türkiye-Gürcistan ilişkileri için gerekli olan ekonomik ve askeri siyasal boyuta ilave olarak Azerbaycan-Türkiye ilişkileri için ortak dil, din, kültürel değerler ve benzer etkenler de devreye girmekte ve ilişkiler daha sağlam temellere dayanmaktadır. İki kardeş ülke arasında ikili askeri işbirliğinin geliştirilmesine ilişkin imzalanan anlaşmalar doğrultusunda Türkiye savunma sanayinin geliştirilmesi, askeri uzmanların yetiştirilmesi konularında Azerbaycan’a yardım etmektedir.
İki ülke arasında imzalanmış askeri işbirliği anlaşmalarına dayanarak Türkiye Silahlı Kuvvetleri Azerbaycan’ın NATO’ya entegrasyonunu kolaylaştırmak amacıyla eğitim kurumlarında müşavirlik ve eğitim hizmetleri sunmaktadır. Bunlarla beraber TSK eğitim sisteminin kurulmasında ve eğitim için gerekli araç gerecin sağlanması konularında da Azerbaycan’a yardım yapmaktadır. Günümüzde halen Türkiye’nin çeşitli askeri liselerinde, harb okullarında ve Akademilerinde Azerbaycan vatandaşı subaylar eğitim görmektedirler. Bugün artık Türkiye’nin yardımı ile Azerbaycan Yüksek Askeri Okulu NATO standartlarına geçmiştir. Ağustos 2001’de bu okul tamamen NATO standartlarında eğitim almış ilk mezunlarını vermiştir. Azerbaycan ordusunun oluşturulmasında, eğitilmesinde ve çağdaş standartlara kavuşturulmasında Türkiye Silahlı Kuvvetlerinin çok önemli rolü bulunmakdadır. Bu yöndeki çabaların artması çok gereklidir.
Azerbaycan ordusunun üst düzeye kavuşturulması Türkiye’nin askeri güvenlik politikasının da bir parçasıdır. Azerbaycan’a yapılan karşılıksız maddi ve teknik yardımlar Azerbaycan-Türkiye ilişkilerinin her alanda gerçekleştirdiği gelişimin askeri alandaki güzel örnekleridir. Azerbaycan Türkiye askeri ilişkilerini, askeri siyasal, askeri teknik, askeri bilimsel ve sağlık olmak üzere dört kategoride değerlendirmek mümkündür.
Buna ornek günümüzde ister NATO’nun belirli programları, ister Barış İçin Ortaklık, isterse de askeri işbirliği anlaşması çerçevesinde gerçekleştirilen faaliyetler ile bu iki ülke askeri siyasal işbirliklerini güçlendirmektedirler. Askeri teknik alana ilişkin olarak, Türkiye’nin Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerine çağdaş ulaşım araç gereci ve askeri teknoloji yardımı dikkat çekmektedir. Günümüzde Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin önemli bir kısmı (Jandarma ve Milli Ordu’nun önemli sayıdaki birlikleri), özellikle Nahçıvan’daki Ordunun tamamı Türkiye’nin ürettiği ulaşım sistemleri ile donatılmıştır. Türkiye’nin askeri desteği sayesinde Azerbaycan askerlerinin büyük çoğunluğu çağdaş teknik donanımı kullanabilmektedirler.
Türkiye tarafından yapılan askeri yardımlar daha çok Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin NATO ile işbirliği kapasitesinin geliştirilmesine Azerbaycan askerlerinin Türkiye ve NATO eğitim merkezlerinde özel talimler almasına yöneliktir. Türk askeri uzmanları Azerbaycan askeri okullarında ve bazı askeri birliklerde deneyimlerini buradaki asker ve öğrencilerle paylaşmaktadırlar. Azerbaycan askerleri ve gazileri sağlık hizmetlerini gerektiğinde Türkiye’deki askeri sağlık kurumlarından alabilmektedirler Tüm bunlar dikkate alınarak Azerbaycan’da hem askeri yasama süreci, tüzükleri oluşturulması, rütbelerin belirlenmesi ve s. adımlar Türkiye sistemine uygun olarak gerçekleştirilmektedir. Azerbaycan ve Türkiye’nin üst düzey askeri yetkililerinin gerçekleştirdikleri karşılıklı ziyaretler de iki ülke arasında askeri ilişkilerin geliştirilmesinde büyük önem taşımaktadır.
Bu açıdan Türkiye Cumhuriyeti Savunma Bakanı Vecdi Gönül’ün Azerbaycan’a 02 Kasım 2010. cu yılında yaptığı ziyaret de önem taşımaktadır. Vecdi Gönül, iki günlük ziyareti çerçevesinde, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan Başbakanı Artur Rasizade ve Azerbaycan Milli Savunma Bakanı Sefer Abiyev’le görüşler geçirmiştir.Yapılan görüşmelerde, Azerbaycan ve Türkiye`nin geçmişte de birbirlerine yadım ettiklerini ve zor günlerinde beraber olduklarını söylediler. Türkiye Milli Savunma Bakanı V. Gönül ise konuşmasında, Azerbaycan`la Türkiye`nin çeşitli alanlarda, aynı zamanda savunma konusunda geniş işbirliği alanlarından bahsederek, ileride de bu ilişkilerin derinleşmesinin gerekliliğini vurguladı. Türkiye’nin Azerbaycan’la ilişkilerin genişletilmesine büyük önem verdiğini söyleyen Gönül, ülkelerimiz arasında savunma işbirliğinin sürekli geliştiğini söyledi. Bakan, bu alanda ilişkilerimizin bundan sonra da gelişeceğine emin olduğunu ifade etti.
Azerbaycan Devlet Başkanı, Azerbaycan ile Türkiye arasındakı ilişkilerin tüm alanlarda, aynı zamanda savunma alanında da uğurla geliştiğini söyledi. Azerbaycan Devlet Başkanı Aliyev, Azerbaycan-Türkiye arasındaki savunma alanında işbiriliğinin bundan sonra da gelişeceğine inandığını söyledi.
