Haber-Röportaj: İlker ÇAKAN
Edirne Tarih Turizm ve Kültür Derneği ile Türk Bulgar-Yunan Dostluk ve Kültür Derneği Başkanı- Balkanları Sesi Sınır Ötesi Kültür ve Ekonomi Gazetesi Genel Koordinatörü Sami Gültekin, “Edirne’de kültür, turizm ve tarih” konulu yaptığım röportajda şunları söyledi;
Yapılacak kuleden Yunanistan ve Bulgaristan rahatlıkla görülebilecektir
Edirne turizm yönünden çok ileriye gidilecek bir şehrimizdir. İlimizin nüfusu şu an150.000’dir. Fakat turizmle verilen değer neticesinde onbeş sene içinde Edirne’nin nüfusu dörtyüzbine kadar çıkacak bir olay vardır. Bu nüfusu neden bu kadar büyüyecektir? Şu anda yapılan çalışmalar; 1- Tunca Nehrinin temizlenip, ıslah edildikten sonra etraflarının turistik etkinliklere açılması 2- Devam eden Meriç nehrinin temizleme çalışmaları sonucu kenarlarına yürüyüş parkurları yapılacaktır.3-Yıldırım’da Hıdır Baba denen yerde belediyemiz 55 m. yüksekliğinde bir anıt dikiyor. Burası kule olacak ama bu kuleye çıkacak insanlar Yunanistan ve Bulgaristan’ı rahatlıkla görebileceklerdir. Bunun etrafında ayrıca 65 bin dönümlük bir turistik alan oluşturuluyor. Bunun içinde gölet, insanların yaşam alanları olacaktır. Böylece burası inanıyorum çok güzel olacaktır. Başkanımız da bu konuda iddialıdır. Hıdır Baba’da içine bir tugayı yerleştirecek tabyalar var.
Selimiye Camimizin dışında 40 tane camimiz var
Burası çok geniş bir alanı kaplıyor. Burası Şükrü Paşa’nın da savaş anında karargâhı olan bir yerdir. Buranın projesi şu an bitmiş durumdadır. Kısa zamanda buranında ihalesi yapılacaktır. Edirne’nin her tarafı zaten tarih kokuyor. Şu anda eski sarayın inşaatı başladı. Şu anda mutfakları yapılıyor. Tahminim önümüzdeki senede mutfaklarda insanların görüşüne sunulacaktır. Selimiye Camimizin dışında 40 tane camimiz vardır. Selimiye cami ile ilgili proje yapıldı. Buranın çevre düzenlemesinin ihalesi en geç önümüzdeki sene içinde yapılacaktır. Burası çok muazzam bir görüşe sunulacaktır. Bunun dışında önemli yatırımlar olup, bunların hepsi proje aşamasındadır.
Sağlık Müzesi Avrupa’da iki defa dereceye girerek birincilik aldı
Ayrıca ilimizde sağlık müzemiz vardır. Avrupa’da iki defa dereceye girerek birincilik aldı. Dünyada ilk defa akıl hastalarının tedavi edildiği bir yerdir. Burada iki tane Bulgar kilisesi vardır. Bunlarda çok önemlidir. Sadece bununla ilgili olarak Sveti Gorci Kilisesi nedeniyle ilimizi geçen yıl 150.000 turist ziyaret etmiş durumdadır. Bunlar çok önemli şeylerdir. Bu kiliselerin birisi ibadet olarak kullanılıyor, diğeri ise müze olarak kullanılıyor. Edirnenin tarihi saymakla bitmez.
Selimiye Camisisinin kopyasını yapmak mümkündür
Depremde Selimiye Camisinin bir minaresi depremde yıkıldı. Bunun onarımını yapamadılar. Bu Selimiye Camisisinin kopyasını yapmak mümkündür. Bunu yapmak tek kelimeyle ayıp bir şeydir. Mimar Sinan’ın eserini kopya etmeye kalkmak baştan başa ayıp bir şeydir diyorum. En çok üzerinde durduğum konu budur. Aynısı yapmaları mümkün değildir. Gitsinler, görsünler, baksınlar, incelesinler. Demek ki bunlar Selimiye camin yeterince incelememiş, içeriye girmemişlerdir. Şu an onarımı yapılan minareye baktığınız zaman, minarenin eğik olduğunu görürsünüz. Bu minareyi benim bildiğim kadarıyla iki sefer yapmaya kalktılar fakat yapamadılar. Dikkatlice baktığınız zaman minarenin çarpık olduğu bariz şekilde belli olur. Bu caminin aynısı nasıl yapılır siz söyleyin.
Her Edirnelinin bir rehber olması gerekir
Edirne Turizm Müdürlüğünün çalışmalarından şahsen memnun değilim. Yeterli çalışmayı göstermiyorlar. Turizm Müdürlüğü şu anda turizmle ilgili bir şey yapmıyor.Turizm Müdürlüğü çok şeyin üzerinde olması lazımdır. Turistin nasıl ağırlanacağı insanlığa öğretilmesi lazımdır. Her Edirnelinin bir rehber olması gerekir. Bu konuda hiçbir kimsenin çalışma yaptığı yoktur. Edirne’nin Turizm Müdürlüğü insanlara tanıtılması lazımdır. Edirne’de bir turizm rehberi, ilgili broşür bulamazsınız. Bu konuda bu kadar zayıf bir çalışmadır. Gelen bir turistin Edirne haritası yoktur, bulamazsınız. Buraya gelen kişiler Edirne haritasını nerede bulabileceğini soruyorlar. İki senedir benden harita soruyorlar. Bende kendilerine sürekli fotokopi veriyorum.
Ülkemiz yurt dışında yeteri kadar tanıtılamamıştır
1992 yılında gazeteci olarak Bulgaristan’a gittim. Bulgaristan’da insanlarla görüştüğümde onlar bizleri tanımadığını gördüm. Tanıyanlar bizleri kötü tanıyorlar. Bulgaristan’daki kişiler Türkleri ve Türkiye’yi çok kötü tanıyorlar. Onun için Bulgaristan’dan geldim ve döndüm, acilen Türk-Bulgar-Yunan Kültür ve Dostluk Derneğini kurdum. Bu nedenle ülkemi tanıtmak için Bulgaristan’dan dernekleri buraya davet ediyorum. Böylece burada ve orada etkinlik yaptık. Kendimizi tanıtmaya ve onları tanımaya çalıştık. Hatta şöyle bir anım vardır. Kaptan Andora’ya gittik. Burada 3-5 kişi toplandık orada kahve içiyoruz. Orada güzel Türkçe konuşan bir Bulgar Türkiye’den ve Türklerden utanıyorum dedi. Hayrola neden utanıyorsun dedim. Ben Türkiye’de o kadar ders verdim ve öğrenci yetiştirdim ki aklınız durur dedi. Ben böylece Türkiye’ye gittim ve Türkleri tanıdım dedi. Onun için kötülediğimden dolayı utanıyorum. Türkler iyi insanlarmış dedi. Anlattığı şeylerle Türkiye ve Türklerin hiç alakası yoktur. Ben bundan farklı bilmiyordum ki dedi. Bana Türkiye’yi böyle anlattılar. Türkiye’yi daha önce tanımış olsaydım bu dersi iptal ederdim dedi. Böylece güzel anılarım oldu. Biz şimdi Makedonya-Kosova’ya ulaşmaya çalışıyoruz. Ülkemiz yurt dışında yeteri kadar tanıtılamamıştır.
Edirne biliniyor ama Edirne tanınmıyor. Türkiye’miz de de Edirne biliniyor ama yeterince tanınmıyor. Gelen ziyaretçilere Edirne’yi tanıtım kitapları ucuz fiyatla valiliğimiz veya Turizm Müdürlüğümüz tarafından halka sunulmalıdır. İnsanlar sadece Selimiye Camiini sorup gidiyorlar. Gezilebilecek o kadar yer var. Mesela Mimar Sinan tarafından yapılmış ikinci bir cami burada vardır. Edirne’ye turizmden anlayan hareketli bir kültür müdürü gelmedi. Buraya turizmi iyi bilen birisi gelsin. Valimizin desteğini de alarak Edirne’de her türlü hizmeti versin. Edirne’nin en fazla 15 yıl içerisinde nüfusu 400 bine ulaşacaktır. Böylece bu şehirde turizmin hareketliliği olacaktır. Edirne tanınıyor ama bilinmiyor. Edirne’yi herkesin bilmesi lazımdır.
Selimiye Camii biliniyor ama tanınıyor mu?
Selimiye Camii biliniyor ama tanınıyor mu? Yeterince tanınmıyor. Edirne’de şu anda Osmanlı döneminden kalma 40 tane camimiz vardır. Binlerce tarihi eserimiz vardır. Bunların ne kadar tanıtılabiliyor? Şüphelidir. Turizm Müdürü bu konuda çok emek sarf etmesi lazımdır. Ben bu emeği maalesef bugüne kadar görmedim.Bu emeğe şimdiye kadar hiçbir turizm müdüründen görmedim.Herkes bana dokumasın hesabından hareket ediyorlar.Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’dan dileğim, arzum , mesajım şudur; turizmi bilen, Edirne’yi turizmde kalkındıracak öyle laf olsun değil, aman koltuğu doldurmak için değil, içten hareketli bir turizm müdürü istiyoruz.
Turizm Müdürü koltuğunda oturmamalı
Turizm Müdürü koltuğunda oturmamalı, Edirne’nin her tarafını gezmeli, görmeli, tarihi eserleri insanlara tanıtabilmelidir. Kitap yapıyor kendi çapında kalıyor. Edirne’nin turizm danışma bürosunun Selimiye Camiinin en yakın noktasına gelmesi lazımdır. Edirne’de bir tane turizm bürosu vardır ve oda sapa bir yerdedir. Oraya kimsenin gittiğini sanmıyorum. Yunanistan ve Bulgaristan’dan gelen turistler genel olarak buraya alışveriş yapmak için ve kiliseleri ziyarete geliyorlar. Yapılan kiliseyi bir sene içinde 150.000 kişi ziyaret etmiştir. Bununda ekonomik açısından ilimize büyük katkısı oluyor. Burada iki tane Bulgar kilisesi vardır. Bizim Turizm Müdürlüğümüz İstanbul’da turizm fuarına katıldı. Tanıtım ile ilgili her şey çekmecede bekledi. Tanıtım kitabı, CD hatırı sayılır kişilere verildi.
Edirneli olduğumdan dolayı utandım
Halbuki oraya gelen her insana bu CD ev broşürler zorla verilmelidir. İkramlarımızın içtenlikle yapılması lazımdır. Ben bunları orada görmedim. Bende oraya gittim ve açtıkları etkinliği gördüm. Diğer illerin bu konudaki uğraşlarını gördükten sonra, ben şahsen Edirneli olduğumdan dolayı utandım. Şu anda ilin turizm haritasını her yerde bulmak mümkün değildir. Ancak Turizm Müdürlüğüne gittiğinizde ilin turizm haritasını rica üzerine alabilirsiniz. İlimizde turizm rehberleri var ama maalesef bizim rehberlerimiz turisti kazıklıyor. Nasıl kazıklıyor; turizm rehberi zaten yevmiye sini alıyor. Turizm rehberi turisti lokantaya götürüyor ve daha sonra lokanta çıkışında ciğerciye götürüyor. Turizm rehberi diyor ki örneğin ciğerciye ciğer 7 TL. ise bunun 2 TL’sini bana vereceksin diyor. Böylece turizm rehberi kişi başına 2 TL. alıp, çekip gidiyor. Bu turisti kazıklatmaktır.
Edirne’de yeterli turist rehberi yoktur
Turisti kazıklatmak yoktur. Halbuki turizm rehberi o lokantacıya ben sana 50 tane turist getireceğim, sen bunda 2 TL. İndirim yapmalısın demesi gerekir. Böylece bu turistin tekrar buraya gelmesini sağlayalım. Turisti kazıklatmayalım, tam tersine kollayalım ve koruyalım. Edirne’de yeterli turist rehberi yoktur. Benim bildiğim onbir tane kokartlı turist rehberi var ama burada bunların üç taneden fazlasını görmüyorum. Edirne’de turisti kokartsız sıradan insanlar gezdiriyor.
Onları küçümsemiyorum ama Çingeneler burada turizm rehberliği yapıyor. Düşünün burada turizmi bu noktaya kadar düşürebiliyoruz. Edirne’de mutlaka turiste yeterli hizmeti verecek rehberin bulunması şarttır. İlimizde turistik rehber, harita yoktur, bulamıyoruz. Ben bulamıyorum ve bulan varsa söylesin. Kültür ve Turizm Bakanlığının Edirne turizm politikasını sil baştan yeniden ele alması gerekir. Avrupa’dan Türkiye’ye gelen insanlar ilk önce bizi görüyor. Türkiye’nin aynası Edirne’dir. Edirne içinde turizm danışma bürosu bulamıyoruz. Selimiye Camisinin dibinde, en yakınında mutlaka bir turizm danışma bürosunun olması lazımdır.
Selimiye Cami’nin yanına masa koyduk ve kişilere yol gösterdik
Biz turizm derneği olarak Ramazan ayında Edirne Belediyesinden izin alarak Selimiye Cami’nin yanına masa koyduk ve kişilere yol gösterdik. Örneğin kişi Beyazıt Külliyesine gitmek istiyor, biz oraya nereden gidilir, anlatıyoruz. Ben Şükrü Paşa anıtına, Balkan Savaşları Müzesine gitmek istiyorum diyenlere nereden gidilir diye anlatıyoruz. Biz Sınır Ötesi gazetemizin son arka sayfasına Edirne’de gezilecek yerlerin fotoğraflarını koyduk. Bu gazeteyi insanlara ücretsiz dağıttık. Biz ancak böyle dar imkanlarımızla bu kadar Edirne turizmine hizmet etmeye çalıştık. Bizi bu konuda bir yerden beş kuruş destek yoktur.
Yunanca-Bulgarca bilen turizm rehberine ihtiyaç vardır
Bizim şart olarak Yunanca-Bulgarca bilen turizm rehberine ihtiyaç vardır. Edirne’ye en çok turist Yunanistan ve Bulgaristan’dan gelmektedir. Rehberlik yapanların arasında bu iki dili bilen yoktur. Bu iki dile ilgili burada rehberlik kursu açılması lazımdır. Bu konu çok önemlidir. Bu konuda Bulgaristan’daki Üniversiteden geldiler ve biz burada rehber kursu açmak istiyoruz dediler. TURSAB bu konuya karşı çıkarak yetki bizim siz bu işi yapamazsınız dedi. Daha sonra rehberlik kursu olmayınca gelenler Bulgaristan’a geri döndüler. Onlarda biz Türkiye’den insanları Bulgaristan’a götürüp, dil konusunda orada eğitelim dediler. Ancak Bulgaristan’da verilen eğitim ancak orada yeterli olup, Türkiye için bu eğitim yeterli olmuyor.
Edirnede halk turizm konusunda bilinçlendirilmelidir
Edirne’de turizm rehber kursu açılması şarttır. Cumartesi ve Pazar günleri Edirne’de çarşı içinde gezen insanların her on kişiden birisi Yunanlıdır. Böylece Edirne’de Cumartesi-Pazar günleri çarşıyı gezen insanların % 10’u Yunanlıdır. Edirne’ye ortalama günde 100-200 kişi yabancı turist gelmektedir. Bu oran yıllık 200-300 bin kişidir. Edirne’ye günlük gelen turist oranı itibariyle aynı oranda Bulgarlarda gelmektedir. Bu konuda Edirne de geniş toplantılar yapılarak halk turizm konusunda bilinçlendirilmelidir. Bu konuyu maalesef çok fazla düşünen yoktur. Ben Edirne turizmi konusunda çok dertliyim. Ramazan ayında Edirne’ye günlük en azından Türkiye içinden 20-30 tane otobüs gelirdi. Günlük Edirne’ye 1000-2000 kişinin de geldiği oluyor. Bu insanlara Edirne’yi tanıtmak için bu gelen insanların ellerine Edirne’yi tanıtan bir belge vermek gerekir. Bu iş fazla para tutmaz. Nerelere para harcanıyor ki? Bu gelenler Edirne’yi anlatarak, başkaları Edirne’ye gelsinler.”
idare eder
aslında ben pek aradıgım şeyi bulamadım