Trabzon-Çaykara ilçesi yüzölçümü yönünden Trabzon ilinin Maçka ilçesinden sonra en büyük ilçelerinden birisidir. İlçede doğal şartların zorluğu ve yerleşim yerlerinin dik olması nedeniyle ilçeden büyük ölçüde göç olmuştur. Çaykara ilçesinde okuma-yazma oranı çok yüksektir. Çaykara ilköğretimde marka ilçe olmuştur. Çaykara Kaymakamı Ufuk Özen; ilçede sosyal devlet olmanın tüm gereklerini yerine getiriyor. Sabahleyin saat 07.50’de göreve başlıyor, akşam saat 23.00 kadar çalışıyor. Özelikle saat 17.00’den sonra köy gezilerini yapıyor. Köylerde devlet olarak gitmediği ev yok. Kaymakamlık makam aracının birisini vatandaşın hizmetine tahsis etmiştir.
Vatandaşın kendisine her zaman rahatlıkla ulaşabilmesi kendi eliyle cep telefonu numaralarını sürekli vatandaşa dağıtıyor. Vatandaş 24 saat bana ulaşsın diyor. Kaymakam Ufuk Özen’in uyguladığı örnek yönetim anlayışları saymakla bitmez. Gerçekten vatandaşın özlediği bir yönetim anlayışı sergiliyor. Köylerde gezerken kocasından boşanmış ve 2,5 yıldır samanlıkta yaşayan, böbrekleri çürürmüş ve yeşil kartı olmayan bir bayan vatandaşı bulup, ona devletin şefkat elini uzatması çok manidardır. Masa başından yönetimle siz halka hizmet ediyoruz diyemezsiniz. Türkiye’de halka dayalı yönetim anlayışı uygulamak istiyorum diyen yöneticilerin Çaykara Kaymakamı Ufuk Özen’in bu röportajını mutlaka okumalarını öneririm. Genç, dinamik, çalışkan, halka dayalı mülki idare yöneticiliğinin Türkiye örneğini uyguluyor. Eğitime çok önem verdiğini söyleyen Kaymakam Ufuk özen şöyle diyor;
“Özellikle akşam etütlerini geziyorum. Çünkü oradaki öğretmenlerimiz bir fedakarlıkta bulunuyor. Onlar her zaman devletin şefkat elini arkalarında hissedeceklerdir. Bu nedenle eğitim camiamızı yalnız bırakmamaya çalışıyorum. Bu nedenle hatta ayağımın biri okullardadır. Okullarımızda tek tek takip ettiğim öğrencilerimiz vardır. Buraya beni ziyaret gelirler. Telefonları bende vardır. Akşam evlerine telefonla ders çalışıyor musun? Sınavların nasıl, hangi derslere çalışıyorsun? diye sorarım. Bizzat takip ettiğim, azımsanmayacak rakamda öğrencimiz vardır. Benim telefonum herkes de vardır. Öğrenciler de beni arıyorlar. Görev başlayınca benim prensibim şudur.
Devletle vatandaş arasındaki perdeyi kaldırmak gerekir. Vatandaşın direkt olarak rahatlıkla devlete ulaşması lazımdır. Çünkü vatandaşımızın bir kısmının eğitim seviyesi iyi olduğu için hakkını arayabiliyor. Bir kısmının ise eğitim seviyesi düşük olduğu için hala hakkını arayamıyor. Ama biz iletişim kavramını açık tutarsak, vatandaşın devlet düzeyinde temsil makamı olan kaymakamlık arasındaki iletişim kanallarını yaygın ve açık tutarsak, vatandaşı daha iyi tanırız. Vatandaşa daha iyi hizmet götürürüz. Vatandaşın derdine daha iyi çözümler buluruz. Dolayısıyla ben gittiğim her yere, her köye, her kahvehaneye, her oturduğum yere kendi elimle yazdığım; adım ve soyadım, cep telefonu numaramı içeren not kağıtlarını vatandaşa dağıtıyorum.
Cep telefonu numaramı elle yazarak vatandaşa dağıtmak hoşuma gidiyor. Bu nedenle bana günde onlarca telefon geliyor. Bizim ilçemizde Doğu Anadolu Bölgesini aratmayacak manzaralar vardır. Örneğin bir vatandaş telefonla arayarak benim evimde sobam yok diyor. Bunun üzerine beklemeden hemen makam aracı ile vatandaşın yanına giriyorum ve evine misafir oluyorum. Burada amaç devletin sıcak yüzünü vatandaşa göstermektir. Vatandaş böylece bana sahip çıkan bir devletim var diyecektir ki bu çok önemlidir. Bu tür hizmetleri mümkün mertebe herkese götürmeye çalışıyoruz. Örneğin kar yağmıştır ve bir teyzemiz telefonla arayarak, ben çarşıya çıkacağım, alışveriş yapmam gerekiyor diyor.
Bunun üzerine ben hemen makam aracımı gönderip, teyzeyi alıp ve geldik. Daha sonra alışverişini yaptı. Tekrar köyüne götürdük. Geçenlerde yine birisi telefonla arayarak eşim yatalak hastası doktora götüreceğim, ambulans istiyorum dedi ve hemen ambulansı temin ettik. Yine bir vatandaşımız telefonla beni arayarak erzakım yok dedi ve bu vatandaşımızın erzakını hemen temin ettim. Diğer taraftan bir kadın ablamız telefonla arayarak, eşim hasta, doktora götüremiyorum. Doktora götürmeye çalışan akrabalarına da fırça atıyor. Bunun üzerine hemen ablamızın eşini hastaneye getiriyor ve doktora muayene ettirip, tekrar evine geri götürüyoruz. Hastaneye yaşlı insanlarımız geliyor. Sabah doktora muayene oluyor. Köyüne tekrar gitmesi için akşam köyün minibüsünü beklemesi gerekir. Böylece köyüne gitmesi için çarşıda 5-6 saat beklemesi gerekir. Bu nedenle sosyal devletin gereği, vatandaşa hizmetin gereği, o yaşlı amcamızı, teyzemizi hastaneden alıyoruz, direk evine götürüyoruz. Kaymakamlığımızın iki tane makam aracı var.
Bunlardan birisi arazi aracı olup, bunu vatandaşın hizmetine tahsis ettim. Yaşlı, hasta hiç beklemesin, doktoruna gitsin, ilacını alsın sosyal devlet anlayışı budur. Denetim açısından bir kurumun sağlıklı işleyebilmesi için, denetim şarttır. Denetimi yasalar doğrultusunda yapmak gerekir. Bir ilçedeki kurumların hepsi devletin varlığını hissedecektir. Devlette zeval olmaz. Devletin otoritesini bütün kamu kurumları hissedecektir. Vatandaşta devletin şefkat ve merhametini hissedecektir ve bu çok önemlidir.
İlçemizde iki tane hastanemiz vardır. Bunlardan birisi ilçe merkezinde bulunan 25 yataklı devlet hastanesi, diğeri 5. Cumhurbaşkanımız Cevdet Sunay’ın doğum yeri olan Ataköy Beldemizdeki 88 yatak kapasiteli Ruh ve Sinir Hastalıkları Bölge Hastanesidir. Kâğıt üzerinde denetimin yanında, fiili denetiminde olması gerekir. Göreve yeni başladığımda yılbaşı geçesi saat 12.30’da Ataköy Beldemizdeki Ruh ve Sinir Hastalıkları Bölge Hastanesini denetledim. Denetlemelere akşam mesai saatinden sonra resmi makam aracı ile gitmeyip, sıradan araçlarla gidiyorum.
Denetimden hiçbir kamu kurumunun korkmaması gerekir. Denetim; kurumların daha seri, daha verimli çalışmasına yardımcı olmasını sağlayan önemli mekanizmadır. Yöneticiliğin okulu yoktur diye meşhur bir sözümüz vardır. Yöneticilik insanın karakteriyle alakalıdır. Herkes bir şeyin akademisyeni olabilir ama, yöneticilik insanın karakteri ve kişiliği ile ilgilidir. Yöneticilik aslında bir sanattır. Bilgi sermayenizi kafanızdaki idealler doğrultusunda yönlendirebilme sanatıdır. Yöneticilikte en önemli şey karşınızdaki muhatap size güvenecektir.
Çalıştığınız ekiple insani ilişkileriniz çok iyi olacaktır. İletişim kanalları açık olacaktır ve halka çok yakın olacaksınız. Artık halka rağmen yönetim tarzı olmuyor. Halktan kopuk bir insanın yönetici olması çok zordur. Çünkü bu makamlar, koltuklar gelip, geçicidir. Halka ve milletimize hizmet etmek için bu makamlardayız. Halktan kopuksanız? Halkın hangi derdine çare olacaksınız? Bu da çok zordur. Yöneticilikteki benim kanaatim olması gereken kriter, yöneticinin halkla içi içe olması gerekir. Yöneticinin çok iyi bir gözlem kabiliyeti olacaktır. Geçen gün pazara çıktığımda seyyar bir satıcı yanlış anlamazsanız size bir şey söyleyeceğim dedi. Siz yanınızda çoğu zaman koruma taşımıyorsunuz, makam aracı kullanmıyorsunuz, sabahları esnafın yanına gidip kahvaltı yapıyorsunuz. Vatandaşla berabersiniz.
Ben sabahleyin 07.50’de göreve başlıyorum, akşam saat 21.30, 22.00,23.00’e kadar çalışıyorum. Ben akşam mesai saatinden sonra köyleri geziyorum. Bence devletin çalmadığı kapı olmaması gerekir. Bir yerde mağdur bir insan varsa, o mağdur insana devletin imkanlarını sunmada aracıyız. Devletimiz kendi imkanları doğrultusunda kaymakama birçok imkan sağlıyor. Bu bizim vazifemiz ve fonksiyonumuzdur. Bu imkanı vatandaşa sağlam bir şekilde aktarmak gerekir. Hemen hemen her gün bir köydeyim. Gece saat 21.00,22.00,23.00’e kadar köylerdeyim.
Bu gezi sırasında hastaları ziyaret ediyorum. Devletin sıcak yüzünü hastaya götürüyorum. İhtiyaç sahiplerini yerinde görüyorum. Yerinde görmek farklı, makamdan görmek farklı olur. İnsanlarımızın evine misafir oluyoruz, olayı yerinde görüyoruz. Eğer vatandaşın evinin tadilata, tamirata ihtiyacı varsa onu gideriyoruz. Başka ihtiyaçları varsa onu gidermeye çalışıyoruz. Halkımız bu durumdan çok mutlu oluyor. Benim kanaatime göre en büyük fakirlik; başınıza bir felaket gelmiş, kapısını çalacağınız hiç kimse yoktur. Hasta olmuşsunuz, kapısını çalacağınız hiçbir yakınınız yoktur. Bu nedenle ben kaymakam olarak vatandaşın yanına giderek, arkasında devletin varlığını hissettirmesini sağlıyorum. Yanınızda devlet olarak biz varız diyoruz.
Vatandaş devletin, devlet de vatandaşın sıcak ve şefkatli sinesini görecektir. Buda ancak ev ev gezmeyle olur. İnsanların sıkıntılarını yerinde görüyoruz. Gezdiğimizde; evinde 2-3 günlük haricinde yiyeceği olmayan insanlarımızı görüyoruz. Bu durumları yerinde tespit ediyorum. Hayatınızda evinize bir vali ve kaymakamın gelmesinden herkes mutlu olur. Vatandaş ziyaretlerini samimi olarak yapmak lazım, riyakar olmamak gerekir. Köylere giderken yanımda erzak götürüyorum. Köyümüzün birisinde yolda giderken bir haneye rastladık.
Elli yaşlarında ve başka bir ilimizde evliyken 27 yılık kocasından boşanmış ve babasının samanlığına sığınmış, ahşaptan yapılmış ve tamamen karanlık, kömür çuvallarını birbiriyle ekleyerek çatı yapmış ve kadıncağız tek başına 2,5 yıldır burada kalıyormuş ve soğuktan böbrekleri çürümeye başlamış. Kadın öyle gariban ki yeşil kartı bile yoktu. Bunun üzerine biz bunu ilçeye getirdik, hastaneye gönderdik ve yeşil kartını çıkardık. Şu anda bunun evini yapmak üzere harekete geçtik. Bu vicdani ve hem de anayasal bir sorumluluktur. Anayasamız “Türkiye Cumhuriyeti demokratik, laik, sosyal hukuk devletidir” diyor. Vatandaşa hizmet götürmek zaten sosyal devlet olmanın gereğidir. Oradaki fakire devlet olarak sahip çıkmamız bizim kanuni görevimizdir.
Mağdurumuza, mazlumumuza, sakatımıza sahip çıkmamız gerekir. İdarecilik, yöneticilik bir ekip işidir. Yöneticinin beraber çalıştığı ekibin en çok sevdiği ve en çok korktuğu kişi olması gerekir. Beraber çalıştığı ekibin, yöneticimiz her türlü meselemizi çözebilir diye yöneticilerine güvenmesi gerekir. Kaymakam olarak vatandaşın yanına gittiğiniz zaman, vatandaş tedirgin gibi oluyor. Hata yapmama kaygısı oluyor. Biz yanınıza kahvaltı yapmaya, çay içmeye geldik deyince vatandaşın hoşuna gidiyor.
Vatandaş bundan dolayı çok memnun oluyor. Cep telefonum 24 saat açıktır. Herkes, her türlü taleple geliyor. Vatandaşın derdini direkt kendisinin anlatmasını istiyorum. Birçok vatandaşımız telefonla kimseye açamamış özel derdini bana izah ediyor. Bunun üzerine imkanlarımız ölçüsünde vatandaşımızın derdine anında çözüm buluyoruz. Çoğu zaman yaşlı kadın ve erkek vatandaşlarımız ihtiyaçlarını gidermek için bana geliyorlar. Daha sonra bu yaşlı vatandaşlarımızı makam aracımızla köylerine gönderiyoruz.
O cafcaflı masalar, koltuklar, şatafatlı makam odaları vatandaşın psikolojik olarak iyice daha tedirgin olmasına sebep oluyor. Dolmabahçe Sarayında mı derdinizi rahat anlatırsınız, yoksa normal bir oda mı derdinizi rahat anlatırsınız. Değişik köpük sakala ziyandır sözünden hareketle halkla, çalışanlarla birlikte olmak çok farklı bir şeydir. Ama otoriterimden taviz vermem. Otoritenin olması gerekir. Çünkü ben burada devlet otoriterisini temsil ediyorum. Devlette zeval olmaz, otoritede de zeval olmaz.”Kaymakam Ufuk Özen’in bu anlatımından çok anlamlı ve mesaj dolu sözler vardır. Kısaca günümüz yöneticilerinin ders alacakları önemli noktalar vardır.”
Çaykara Kaymakamı Ufuk Özen’den Türkiye örneği halkın istediği uygulamalı mülki idare yöneticiliği, gerçekten halkımızın gönülden istediği bir yönetim anlayışıdır. Böyle yöneticilerimizin sayısının artması dileğiyle.
