Haber-Röportaj: İlker ÇAKAN
Artvin ili Doğu Karadeniz Bölgesinin en doğu ucunda olup, şehir merkezi dik ve yamaç, sarp dağ eteklerine kurulmuştur. Çoruh nehri kıyısından geçen devlet karayolundan şehir merkezine araçla geçerken kıvrımlı keskin virajlardan geçerek şehir merkezine geliyorsunuz. Zaten şehir merkezinin bulunduğu tepeden aşağıya doğru baktığınızda ben buraya hangi yollardan geldim diye kendi kendinize düşünüyorsunuz. Serhat şehrimiz Artvin şehir merkezinin yerleşim diğer illerimizin yerleşim yerlerinden farklı bir portre çizmektedir. Kısaca Artvin ili şehir merkezinden konu ettikten sonra yaklaşık bir önce Artvin Valiliğine atanan Vali Necmettin Kalkan’la Artvin, Sarp Sınır Kapısı, konulu yaptığım röportajdan bahsetmek istiyorum.
Vali Necmettin Kalkan toplumda Sarp Sınır Kapısı ile konuşulan konulara samimi ve net cümlelerle ve çözüm önerileriyle cevap verdi. Bu durum mülki idare amirinin netliğini gösterir. Genelde yöneticiler sorunların çözümünde net konuşmazlar. Bu konuda Vali Necmettin Kalkan’ın sorunlarının net çözüm önerileri sunması takdire şayandır. Vali Necmettin Kalkan göreve başladığından bugüne kadar Artvin ilinin tüm köylerini gezmiş. Şimdiye kadar hiçbir yöneticinin gitmediği köylere gitmiştir. Çalışmalarının büyük bir kısmını halkla beraber olmaya özen gösteriyor. Diğer taraftan Artvin-Erzurum devlet karayolunun bir an önce hayata geçirilmesi konusunda verdiği uğraş ve çalışma herkesin takdir etmesi bir konudur. Artvin Valisi Necmettin Kalkan’la ilgili olarak genel bir profil çizdikten sonra toplumda konuşulan konularında cevaplarının bulunabileceği “Artvin’in dünü-bugünü, Sarp Kara Hudut Kapısı, iyi bir mülki idare amiri nasıl olmalıdır? Konulu yaptığım yaptığım röportajda Vali Necmettin Kalkan şunları söyledi;
Sarp Sınır kapısındaki yoğunluğu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Sarp Kara Hudut Sınır Kapısından ilk altı ayda 2.330.000 kişi giriş-çıkış yapmıştır
Sarp Sınır Kapısının geçmişine baktığımızda, bugünkü durumu daha net görebiliriz. 1980’yı yıllarda başlayan bu kapının, hareketliliği ve yoğunluğu 10 Aralık 2011 tarihi itibariyle kimlikle geçişle beraber tavan ve zirve yapmış durumdadır. Her yıl yolcu giriş ve çıkış sayısı, araç sayısı artarken, 2011 yılının Aralık ayından itibaren bu artışta önemli bir değişiklik olduğunu gözlemliyoruz. 2011 yılının ilk altı ayında giriş-çıkış yapan toplam Türk vatandaşı sayısı 509.000 iken 2012 yılının ilk altı ayında giriş-çıkış yapan Türk vatandaşı sayısı ise 1.111.000 kişidir. Dikkat edilirse bu sayı geçen yılla kıyaslandığında bu rakam geçen yılın iki katına tekabül ediyor. Bunu bütün ülke vatandaşları bazında ele aldığımızda; bu yılın ilk altı ayında Sarp Kara Hudut Sınır Kapısından 2.330.000 kişi giriş-çıkış yapmıştır. Türkiye’deki havaalanları ve diğer kapılarla yolcu yoğunluğu itibariyle kıyasladığımızda; Atatürk Havalimanı birinci sırada, Antalya Havalimanı ikinci sırada, Sabiha Gökçen Havaalanı üçüncü sırada, Sarp Kara Hudut Sınır Kapısı dördüncü sıradadır. Personel sayılarına ve fiziki alan imkanlarına baktığınızda; Sarp Kara Hudut Kapısı bu yoğun giriş-çıkış kapasitesini karşılayacak fiziki alana ve personel sayısına sahip değildir.
Türkiye tarafı dar bir koridor şeklinde olup, bir tarafı deniz, bir tarafı dağdır
Bir yıl önce Artvin Valisi olarak göreve başladığımda Sarp Sınır Kapısında görev yapan polis sayısı 45 iken bu sayı bugün 65’tir. Bu sayıyı ne kadar artırırsanız, artırın sonuçta orada bir fiziki imkan konusu gündeme gelecektir. Sarp Sınır Kapısının kurulduğu alanın toplamı 36 dönümdür. Dar bir koridor şeklinde olup, bir tarafı deniz, bir tarafı dağdır. Bu alan içerisinde yaya ve araç, tır giriş-çıkışlarını sağlamak zorundasınız. Ancak bu alanı fiziki olarak büyütme şansınız yoktur.
Gürcistan tarafında ise dağ ile deniz arasında oldukça geniş ve düz bir alan vardır
Gürcistan tarafına baktığınızda oranın fiziki durumu dağ ile deniz arasında oldukça geniş ve düz bir alana sahiptir. Bu nedenle Gürcistan tarafı doğal olarak peronlarını inşa ederken, doğal olarak genişlikten istifade ederek peron sayısını paralel bir şekilde inşa etmiştir. Ama bizim mevcut fiziki alanımıza göre değişiklik yapabilmemiz için yağ dağı ortadan kaldıracağız ya da denizi dolduracağız. Bu dağı ortadan kaldırmak veya denizi doldurmak mümkün ama bunlar öyle çok kolay projeler değildir. Karadeniz’de dalga kabardığı zaman yükseklik 6 metreyi buluyor. Dolayısıyla orada yapacağınız bir dolgu planının, sıradan bir dolgu planının olmaması gerekir. Burada yapacağımız dolgunun sınır kapısının dışında belki de uluslararası boyutları da olacaktır. Samsun’da dolgu yapmıyorsunuz, kara hudut kapısında böyle bir işlemi gerçekleştireceksiniz. Bunun alternatif bir çözümü şudur; Muratlı’da bir kara hudut kapısının açılmasıdır. Bu konuda ilgili görüşlerimizi Dışişleri Bakanlığımıza, Gümrük ve Ticaret Bakanlığımıza ve ilgili bakanlıklara bu konu ile ilgili olarak görüşlerimizi ve tekliflerimizi götürdük ve Muratlı’da bir kara hudut kapısının açılmasında bir zaruret vardır dedik. Hiç değilse tırlar ve ticari taşımacılık yapan araçlar Muratlı Kapısını kullanırlar. Turizme dönük faaliyetler ise, yaya girişi ile birlikte Sarp Kara Hudut Kapısından olur. Bu konuyu takip ediyoruz.
Sarp Kara Hudut Kapısının dışında Muratlı’da bir kara hudut kapısının açılması
Bu konu ile ilgili olarak geçtiğimiz günlerde Sayın Dışişleri Bakanımızla bir görüşmem oldu ve kendilerine Muratlı’da bir kara hudut kapısının açılmasının bir zaruret olduğunu arz ettim. Sarp Kara Hudut Kapısının dışında Muratlı’da bir kara hudut kapısının açılmasında bir fayda olduğunu ifade ettim. Bütün çabamız ve gayretimiz Muratlı’da bir kara hudut kapısının açılmasıdır. Bunu gerçekleştirdiğimiz zaman, denizi doldurmadan, dağı kaldırmadan burada bir miktar rahatlama meydana gelecektir ama şunu rahatlıkla söyleyelim; Türkiye’nin Gürcistan’la dostluğu, ilişkisi diğer sınır komşularımıza nazaran oldukça farklıdır. Bu nedenle bu yolcu trafiği, bu ticari ilişki, turizm ilişkisi her geçen gün artacaktır. Bu yıl kimlikle geçişten dolayı bir patlama var ve önümüzdeki günlerde bunun daha da artacağına inanıyorum. Bu konuda gönlümüzden geçen bir an önce tek pencere sistemine geçilmesidir. Bu konuda bizim mevzuatımızda da bir takım düzenleme yapmamız gerekiyor. Bizim mevzuatımız gereği kapıda gümrük muhafaza, geçişte muayene, pasaport kontrolü yapılıyor. Geçişte aynı işlemler tekrar yapılıyor. Bu işlemler mevzuatımız gereği yapılıyor. Bu konuda 4 kurum tek bir pencereden tek hizmet sunmuyor.
Gürcistan tarafında X-Ray cihazı Batum içerisindedir
Bizim yasalarımızda ve mevzuatımızda bir değişiklik yaparak tek pencere sistemine dönüştürebilirsek, vatandaşlarımız 4 ayrı noktadan işlem yapmayarak, tek noktadan işlem yaparak yolu daraltmış olur. X-Ray cihazı bizim gümrüklü sahamızın içindedir. Gürcistan tarafında ise X-Ray cihazı Batum içerisindedir. Bizimde konuyu ilgili bakanlıklarla değerlendirmek suretiyle gümrüklü saha dışında ikinci bir X-Ray cihazı oluşturabilir miyiz? diye bunun arayışı içerisinde olmamız lazımdır. Kopmuş Tır parkına X-Ray cihazı konabilmesi için bunun gümrük mevzuatı yönünden de desteklenmesi lazımdır. X-Ray cihazında kontrol yapıldıktan sonra o aracın bir daha Türk topraklarında seyahat etmeyip, ya da içerisine kontrol dışı bir şey konmayıp, çıkışışının yada girişinin sağlanması gerekir. Siz orada aracın kontrolünü yaptıktan sonra çıkıncaya kadar kontrolünün yapılması gerekir.
gümrük sahası kenarına çekilmesi mümkün olur mu?
Temmuz ayının onbeşinde bitmiş olması gerekirdi ama bir miktar gecikti
Bu konuda vatandaşlarımız çeşitli düşüncelerini ifade ediyorlar. Burada bir yaya geçiş koridoru projesi var. Bu proje geçtiğimiz Temmuz ayının onbeşinde bitmiş olması gerekirdi ama bir miktar gecikti. Bu proje Eylül ayı başlarında faaliyete geçecektir. Böylece bu yaya koridorunun açılması geçişleri bir miktar rahatlatacaktır. Ama bir süre sonra bu yaya koridoru da yetmiyor diyebiliriz. Çünkü yıllar itibariyle baktığınız zaman geçişlerde artış oluyor. Geçişlerde artış oldukça bu ihtiyaçlar olacaktır diye değerlendiriyorum. Sarp Kara Hudut Kapısında giriş ve çıkışlarda rahatlama olabilmesi için; 1-Mevzuatta tek pencere sistemine geçilmesi 2-Muratlı Kara Hudut Kapısının açılması gerekir. Dolayısıyla Tır trafiğinin Muratlı Sınır Kapısına yönlendirilmesi ve buna bağlı olarak tek noktadan işlemlerin yapılması gerekir. İki ülkenin belki ortak bir mekanda ortak işlemlerinin yapılması sistemi, giriş-çıkışları rahatlatacak bir çözüm şekli olabilir. Sayın Gümrük ve Ticaret Bakanımız Sayın Hayati Yazıcı Beyefendi geçtiğimiz günlerde kapıda bir denetleme yaptılar ve denetleme sırasında da açıkladılar. Önümüzdeki günlerde buraya 100 civarında ilave bir personel ataması yapacaklar. Personel atamanız buradaki sıkışıkları elbet bir miktar giderecektir ama dediğim gibi oradaki asıl konu fiziki alanın darlığıdır. Bunu dikkate almak lazımdır. Yeni personel ataması rahatlama sağlayacaktır ama tek başına yeterli değildir. Bunun fiziki alanlarla desteklenmesinin gerektiğini düşünüyorum. Yasa gereği gümrük sahası içinde güvenlikten gümrük personeli sorumludur. Burada polisin görevi sadece pasaport işlemlerini yapmasıdır. Gümrüklü saha içinde suçlularla ve suçlarla mücadele işi Gümrük ve Ticaret Bakanlığımızın personellerinin görevidir.
Türkiye’ye girişte Sarp Sınır Kapısı önünde bir düzenleme
yapmayı düşünüyor musunuz?
Kemalpaşa’da bir polis merkezi oluşturuyoruz
Bizim almış olduğumuz bir karar var. Bu karara göre Sarp Kara Hudut Kapısından başlayarak, Hopa geçişine kadar olan bölgeyi Jandarmadan alıp, Emniyet Teşkilatına devrediyoruz. Bunun kararını verdik işlemler başladı. Kemalpaşa’da bir ilçe polis merkezi oluşturuyoruz. Bu polis merkezi göreve başladığında doğal olarak Sarp Kara Hudut Kapısında gümrüklü saha dışındaki trafik ve asayiş düzenini jandarma değil polis sağlayacaktır. Kararı verdik, binayı tahsis ettik, personel atamasını yaptık. Teşkilatlanıp, Jandarmadan devir alınması tahmin ediyorum, Eylül sonunu bulur. Gümrük sahası içinde inşaat % 90 seviyesinde tamamlandı. Eylül başında biter diye bekliyoruz. Sözleşmeye göre iş bitim süresi 15 Ağustos olmasına rağmen müteahhit zamanında işini tamamlayamadı.
Sarp Kara Hudut Kapısı gümrük sahası içinde veya
çevresinde bir sağlık birimi bulundurmak mümkün mü?
Kendiliğimizden bir birimi yerleştirmemiz mümkün değildir
Hudut Kapılarında hangi birimlerin bulunacağı mevzuatla açıklanmıştır. Bunun dışında gümrüklü saha içerisinde bizim kendiliğimizden bir birimi yerleştirmemiz mümkün değildir. Kemalpaşa Beldesi Sarp Hudut Kapısına 3 km. uzaklıkta olup, bir mahalle mesafesinde değildir. Sarp Hudut Kapısı önünde kafe, restoran ve cami var. Orada mekan dar olduğundan sağlık ocağı inşa edecek bir alan yoktur. Türkiye’de artık aile sağlığı sistemine geçildi.Aile Sağlığı Merkezlerinin nerede kurulacağı sistemle bellidir. Kemalpaşa’da o sistemi sunan merkezimiz zaten vardır. Eskiden Sağlık Ocakları vardı, şimdi Aile Sağlığı merkezleri var. Aile Sağlığı Merkezleri nüfusu 2.500-3.500 olan yerlere bir aile hekimi düşecek şekilde planlanıyor. Hastaneler zaten acil hizmetleri ücretsiz veriyorlar. Türkiye’nin bütün kara hudut kapılarında bu uygulama vardır. Örneğin Malatya’dan Kayseri’ye karayoluyla giderken 100 km.’de bir sağlık teşkilatı yoktur. Burada öyle bir durum yoktur.
Sarp Sınır Kapısından Türkiye çıkışında devlet karayolunun yaklaşık 700’cü metresinde deniz dalgası tarafından yapılan tahribat yaklaşık 8 aydır yapılmadı bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bende gecikmeden rahatsızım. Orada bir miktar gecikme var
Konu ettiğiniz yoldaki tahribat 2011 yılı sonunda oldu. Bu yolun yıkılmasının üzerinden yaklaşık 8 ay geçti. Buradaki tahribat çok büyük bir tahribattır. Dolgu ile de geçiştirilecek bir tahribat değildir. Buranın en pratik çözüm yolu dolgu doldurulup, üzerine asfalt döküp geçmekti. Geçmişte aynı noktada bu hadise 2-3 defa yaşanmıştır. Karayolları Bölge Müdürlüğü buraya kazıklı bir sistem projelendirdi. Bu proje onaylanmak üzere Karayolları Genel Müdürlüğüne gitti. Bu konuda Karayolları Genel Müdürü ile görüştüm, proje onayından sonra ihaleye çıkacağız diyorlar. Bu iş Karayolları Genel Müdürlüğünde ihaleyi bekliyor. Bende gecikmeden rahatsızım. Orada bir miktar gecikme var. Şimdiye kadar projesinin onaylanıp, ihaleye çıkılması gerekiyordu. Ancak Karayolları yetkilileriyle yaptığım görüşmelerde sağlam, doğru bir proje yapalım, dolguyla geçmeyelim diyorlar. Oraya fore kazık dediğimiz bir sistem kuracaklar ve oraya kazık çakacaklar. Sonra dolgularını yapacaklar. Bu yolun bu zamana kadar yapılmaması uzun bir süredir. Burada her şeyden önce görüntü kirliliği var. Bu işi ısrarla takip ediyorum. Koordinasyon toplantılarında ısrarla bu konuyu takip ettiğimi söylüyorum ama bana toplantıda verdikleri bilgiler biz projesini hazırladık, genel müdürlüğe gönderdik, ihaleye çıkacaktır deniliyor. Yolun yapılmasının geciktiği doğrudur ve yolun geciktiği söyleminizde haklısınız.
Artvin’nin dünü ve bugününü değerlendirir misiniz?
Artvin yeniden şekillenen bir kenttir
Artvin yeniden şekillenen bir kenttir. Bizim genel bütçeden ildeki kamu yatırımlarına dönük aldığımız paya baktığımız zaman, bu projelerin % 80’nin HES ve yol projelerine dönük olduğunu görüyoruz. Barajlarla bölge yeniden şekillendiği için yeni yollar, yeni tüneller inşa ediyoruz. Şu anda Türkiye’nin en önemli yol projelerinden bir bölümü Artvin’de inşa ediliyor. Şu anda inşa edilmekte olan Cankurtaran tüneli Türkiye’nin en uzun tüneli olup, uzunluğu 5.2 km.’dir. Bu tüneli çift tüplü olarak düşündüğünüzde 10.4 km.’ye tekabül ediyor. Bağlantı yollarıyla birlikte 11 km. bir inşaat var.
Cankurtaran tüneli Türkiye’nin en uzun tünelidir
Bu tünellerin içerisinde işleyenlerin en büyüğü Bolaman’da ama Artvin’de inşa edilen Cankurtaran tüneli Türkiye’nin en uzun tünelidir. Erzurum bağlantısı olarak bakıldığı zaman; göreve başladığım zaman Yusufeli’ne iki saatte gidebiliyordum. Bugün trafiğe açılmış olan 25 km.’lik yeni yolla Yusufeli’ne bir saatte ulaşabiliyorum. İnanıyorum ki yapımı devam eden viyadükler, köprüler, yollar tamamlandığında Yusufeli’ne 45 dakikada gidebilecek hale geleceğim. Benim nihai hedefim şudur; Karadeniz’e Erzurum’u Artvin üzerinden bağlamaktır.
Geleneksel ve tarihsel olarak nakliye Erzurum’dan Karadeniz’e Çoruh boyunca olmuştur. Bugün Çoruh barajlarla ülkeye hayat veriyor. Yollar yeniden yapılıyor. Yollarda yeni tüneller inşa ediliyor. Mevcut yolların kotu 200-400’lü rakamlardan geçiyor. Dolayısıyla kışın bu yollarda kar tutması söz konusu değildir. Bu yol kara taşımacılığı yapan firmalar için oldukça avantajlıdır. Kafkaslara, Karadeniz’e inmek için, Erzurum-İran üzerinden gelen taşımacılığın Artvin üzerinden Karadeniz’e ineceğini düşünüyorum. Çünkü dediğim gibi inşa edilen bu yollar üzerinde rakım çok düşüktür. Bu rakımlarda bu bölgede kar olmuyor. Özellikle taşmacılık yapan kişilerin tercihinin bu yol olacağını inanıyorum. Onun için Erzurum’la beraber Artvin’in bağlantı yollarını birlikte planlamamız gerektiğini düşünüyorum ve o yönde çalışmalarımız var.
İyi bir mülki idare amiri nasıl olmalıdır?
Türkiye’de artık çağdaş bir yönetim anlayışı oluştu
İyi bir mülki idare amiri halkı ile iç içe olan mülk idare amiridir. Türkiye’de artık çağdaş bir yönetim anlayışı oluştu ve gelişerek de devam ediyor. Gücünü halktan almayan, halka dayanmayan hiçbir yönetim başarılı olamaz. Dolayısıyla bugünün idarecileri halkı beraber, halkın içerisinde oldukları vakit başarılı olacaklar diye düşünüyorum. Mülki idarede bu yönde ciddi bir adım ve gelişme var. Mülki amirlerimizin önemli bir kısmı, tamamını söyleyebilirim halkımızla iç içe, halkla beraber projelerini gerçekleştiriyorlar. Bence mülki idare açısından dikkat edilmesi alınması gereken konu budur.”
