Türk savaş uçağının düşmesi veya düşürülmesi olayı çevresinde meydana gelen açıklama ve gelişmelerin Suriye ve bölgesi üzerinde güç mücadelesi içerisinde olan tarafların karşılıklı iletişiminin gözlendiği bir süreç olarak ele almak konunun görünmeyen bazı yanlarının açıklanmasını sağlayabileceği söylenebilir.
Türk tarafının uçağın düşüp düşmediğini anlamaya çalıştığı anlarda Suriye’nin çıkıp ben düşürdüm demesi manidardır. Sonra da aslında onu İsrail uçağı sanmıştık demeleri çok da inandırıcı değildir ancak Suriye’nin saldırganlığının sınırını göstermektedir. Uçağa yapılan saldırı bir savaş başlatmak için değil üstü örtülü bir mesaj iletmek içindir. Aslında mesajın sahibinin de Suriye değil Rusya olması muhtemeldir. Kimsenin elinde uçağın vurulup vurulmadığı veya nasıl vurulduğu yönünde bir bilgi yokken Rusya’nın alel acele elindeki bilgileri Türkiye’ye sunması, silahın yeni bir tür Rus füzesi olduğu söylentilerinin dolaşması gelişigüzel olaylar değil muhtemelen bir senaryonun ürünü olabilir. Peki nedir bu senaryo?
Sanılanın aksine uçak olayı Türkiye’yi Suriye’de savaşa sokmak değil tam aksine Suriye’den uzak durması yönünde ciddi bir uyarıdır. Zira olası bir müdahalede bulunabilecek en önemli aday Türkiye gibi görünüyordu. En azından Türkiye’nin açıklamaları ve bu yöndeki uygulamaları Suriye ve destekçilerini buna inandırmış olmalıdır. Türkiye’nin ciddi bir teknolojiyi barındıran bir savaş uçağının fark edilemez ve anlaşılmaz bir biçimde düşürülmesi karşı tarafta bilinmeyen ve üstün bir teknolojinin varlığını göstermektedir. Yani eylem yapılmak için özellikle bir savaş uçağı seçilmiştir. Mesaj başta Türkiye olmak üzere Suriye’ye askeri güç kullanabilecek tüm taraflara verilmiştir. Aslında mesaj yerine ulaşmıştır. Karşı mesaj gönderilmiştir. Çıkarılan uçak parçaları üzerinde bir silahın izine rastlanmadığı haberi Türk kamuoyuna değil Suriye’ye ve büyük olasılıkla Rusya’ya verilmiştir. Yani ima edilen üstün teknolojili uçaksavar silahı tehdit olarak tanımlanmamaktadır. Ancak bölgenin geleceğine yönelik stratejileri belirleyeceği kaçınılmazdır.
Kısacası alınan verilen mesajlardan şunları çıkarmak mümkündür. Suriye, Libya değildir. Batının asimetrik güç kullanarak Suriye ordusunu ezmesine Rusya göz yummayacaktır. Suriye seferi herkes için pahalıya mal olabilir. Dolayısıyla yakın gelecekte sıcak bölgede askeri kuvvetlerin yığışımını beklemek mümkündür ancak bunların birbiriyle çatışmaya girmesi olası değildir. Berlin duvarının iki tarafı başka coğrafyada tekrar hortlamıştır.
Türkiye için söylenebileceklerin başında, tekrar NATO’nun bir cephe ülkesi konumuna geldiğidir. İlk kan akıtılmıştır ve değişik bir savaş türü başlamıştır. Bu ne soğuk savaşa ne de kitlesel savaşlara benzemektedir. Türkiye Irak’ta ABD ile komşu olmuştu, şimdi Suriye’de Rusya ise komşu oluyor. Bunun farkına varılması atılacak adımların sonuçlarının neler olabileceğini tahmin etmeye yararlı olacaktır. Dünyada soğuk savaş dönemi gibi olmasa da farklı bir şekilde kutuplaşmaya gidildiğini, Ortadoğu’da boşluğu doldurulamayan Rusya’nın geri döndüğünü söylemek olasıdır.
Türk tarafı için analiz edilmesi gereken soru şudur. Türkiye gelişen olaylar karşısında kendi tarafını kendi mi seçmiştir yoksa taraflardan biri tarafından seçilmiş midir? Ortadoğu’ya yönelik ekonomik olarak büyüme arifesinde olan Türkiye’nin Suriye ile kontrol edilmesi mümkün müdür acaba? Kısa vadede ise Rusya’nın uçaksavar silahı restine karşılık Suriye politikasında neler değişecektir?
