Haber-Röportaj: İlker ÇAKAN
Elazığ iline bağlı Kovancılar ilçesi, Doğu Anadolu Bölgesinin batısında Elazığ-Bingöl ve Elazığ-Tunceli karayollarının birleştiği önemli bir kavşak noktasında bulunmaktadır. Elazığ il merkezine
Kovancılar Kaymakamı Selçuk Aslan, 1989. Dönem Kaymakamlık kursunu başarı ile ile bitiren kaymakamlarımızdan birisidir. Gerçekten kursta başarılı olması, Kaymakam Selçuk Aslan’ın iş hayatına da aks etmiştir. Kovancılar’da göreve başlayalı bir yıl olmasına rağmen bir çok önemli projeye imza atmıştır. Sosyal ilişkileri ve devlet adamlığı vasfı ile Kovancılar halkı tarafından takdir edilmektedir. İlçe halkının ve ilçenin geleceği için yapılması gereken her şeyi yapmaya çalışmış ve birçok projeleri hayata koyuştur. Özellikle çeşitli nedenlerle okula gitmeyen çocukların büyük bir kısmını okula devam etmelerini sağlamıştır. Göreve başladığında okula gelmeyen öğrenci sayısı 1.500 iken bugün, bu rakam 20-30’a düşmüştür. Başarılı, çalışkan devlete ve millete hizmet aşkıyla dolu, “Biz burada millete hizmet için oturuyoruz. Millete efendilik yapmak, saltanat sürmek için değil. Milleti, yaptığın her adımda arkana alacağın ama insanlara, millete sırtını dönmeyeceksin” Diyen Kovancılar Kaymakamı Selçuk Aslan, Kovancılar ve idarecilik konulu yaptığım röportajda şunları söyledi;
Kovancılar, stratejik konumdadır
“İlçemiz doğu-batı kısmen güney istikametinde Trabzon-Tunceli bağlantısı üzerinde ilimizi güney illerimize bağlayan ciddi bir kavşaktır. Stratejik bir konumdadır. İlçemizin merkez nüfusu 20.000 olup, bu nüfus gece 20.000, gündüz 25.000 oluyor. Yerleşim merkezi olarak bölgede cazibe merkezi ve ticaret hayatının döndüğü bir yerdir. Toplam 74 köyümüz, 68 mezramız olup, toplam nüfusumuz 40.000’e dayanıyor. Ciddi potansiyelin olduğu bir yerdir. İlçede ekonomi, iç kesimlerde klasik olduğu üzere tarım ve hayvancılığa dayanır.
Hayvancılık sektörü iç Anadolu’dan daha gelişmiş durumdadır. İlçemizde ciddi miktarda küçükbaş hayvan varlığı vardır. Sanayi alt yapısının çok gelişmiş olduğunu iddia edemem. Devlet eliyle 1970 yılında kurulmuş ferro krom fabrikası dışında, şu aşamada kayda değer bir sanayi tesisimiz yoktur. Birkaç tane mermer fabrikamızı zikretmek de icap eder. Bunun yanında bölge ekonomisi yurtdışı işçi gelirlerinin transferine dayanan bir yapı oluşmuş durumdadır. Kovancıların başka bir özelliğine de atıfta bulunmanın mutlaka gerekliliğine inanıyorum.1934 yılında Romanya’dan gelen soydaşlarımızın iskanı için ilk kez yerleşime açılan bir yerdir. O anlamda tarihi 75 yaşını yeni dolduracaktır. Bu anlamda yerleşim yeri açısından oldukça genç denilecek bir yerdir.
Türkiye’deki imar planlaması yapılarak iskâna
açılan ilk yerleşim yeri unvanına sahiptir
Üçyüz hanelik bir köy olarak kurulup, bugün belediye alanı olarak nüfus 20.000’e ulaşmış durumdadır. İlçe planlı bir şekilde kurulduğu için, Türkiye’deki imar planlaması yapılarak iskâna açılan ilk yerleşim yeri unvanına sahiptir. İlçe ekonomisi kaba hatlarıyla bu şekilde ifade edilebilir. İlçenin anayol üzerinde olması nedeniyle belirli bir ticaret potansiyeli oluşmuştur. Genelde mülki idare amirleri olarak, bir yıl mutlaka acil sorunlara çözüm bulmanın yanında daha çok oturup, sağlıklı bir gözlem dönemi olarak geçirmenin faydalı olacağına inanıyorum. Çünkü var olan potansiyeli, ihtiyacı iyi tartıp, iyi değerlendirmek, doğru projeler, ihtiyaca hitap eden projelerin ortaya konulmasına imkân sunacak. Çünkü kendi kafanda bir proje vardır ama reel gerçeklik konusunda halkımızın ona talebi yoktur. Bu projeyi masraf edip, hayata geçirirsin ama kullanılırlığı olmaz. Bu şekildeki atıl kapasiteli projede kamu imkânlarının çöpe atılması sonucunu doğuracaktır. Bu anlamda daha çok bir yılı gözleyerek geçirmeyi tercih ettim.
Devlet adına hareket eden herkesin olmazsa olmazı eğitimdir
Ama bir yıl içerisinde acil ihtiyaç olan ya da uzun vadeli gözleme ihtiyacın varsa birkaç aylık gözlemle de hayata geçirebilecek belli konuları ele aldık ve bunları hayata geçirdik. Her idarecinin, devlet adına hareket eden herkesin, öncelikli olarak ele alması gereken konu olmazsa olmazı eğitimdir. Çünkü hala toplumumuz eğitim açısından istenilen seviyede değildir. Hala yüzde yüzlük okuryazarlık oranına hala kavuşabilmiş değiliz. Nitelikli eğitim anlamında şu anda ilköğretimimizi sekiz yıl zorunlu hale getirdik. Bunda ciddi bir çaba ile bir noktaya gelindi. Daha önce okul çağında olup da, okula kayıtlı iken gitmeyenlerin oranı 900.000 iken, bugün bu rakam 200.000’lere kadar düştü. İlçemizde daha kayıtlı öğrenci olup da okula gelmeyenlerin sayısı 1.500 iken, şu anda 100’lü rakamlara kadar çekmiş durumdayız. Bu yüzü rakamlarda da şöyle bir durum vardır.
İlçemizde maalesef özel eğitim kurumları yoktur
Gerçekte var olmayan çocuklar karşısında gerçek bir durum ortaya çıktı. Bizim insanımızda bir şark kurnazlığı söz konusudur. Yurt dışındaki memleketlerde bulunan insanımız; çocuk parası desteği alacağım derken, iki tane çocuğum var ama dertteyim 4 tane yazdırayım, Almanya, Hollanda hükümetinden 4 tane desteği alayım mantığı ile gündeme getirilmiş. Nüfus kayıtlarına beyanı yazdırılmış ama şu anda gerçekte bu çocuklar var olmadığı için ulaşamadığımız kitle vardır. Bu 110 sayısı da karşımıza çıkan böyle bir gerçektir. İlçemizde gerçekten okula devam edemeyenlerin sayısı 2030 arasıdır. Bu çocuklar da özel eğitime muhtaç çocuklardır. Bunlar; zihinsel, bedensel engellidir. İlçemizde bunların eğitimi ile ilgili maalesef özel eğitim kurumları yoktur.
Öğretmen eksikliğimizi önemli ölçüde giderdik
Türkiye ortalamasına baktığımızda, bu sayı kabul edilebilir bir sayıdır. İlköğretimde kız ve erkek öğrenciler açısından iyi bir noktaya geldik. Bunun mutlaka devam ettirilmesi, gelinen noktada nitelik artışına dönük projelerin hayata geçirilmesi söz konusudur. Bu noktada merkezi hükümet politikalarımız, kaymakamlımızın izlemiş olduğu politikalarla niteliği artırma çabalarımız söz konusudur. Öğretmen eksikliğimizi önemli ölçüde giderdik. Öğretmen olmayan köylerimize vekil öğretmen verdik. En ücra köyümüze kadar internet alt yapısını ve bilgisayar, digital eğitim materyallerini ulaştırdık. Projeksiyon ve tepegözde eğitime katkı sunabiliyor. En ücra köylerimizdeki çocuklar bilgisayarı gördüklerinde, bu televizyonun küçüğü mü? Diyorlar.
Eğitimin niteliğinin artması konusunda ciddi bir gelişmedir
Bundan sonra, onun artık onun bilgisayar olduğunu, onun nasıl kullanıldığını, onunla iletişimin ne şekilde olduğunu öğrendi. Bu eğitimin niteliğinin artması konusunda ciddi bir gelişmedir. En ücra köyümüze kadar kütüphaneler oluşturduk. Çocuklarımızın Türk ve dünya klasiklerine ulaşma imkânlarını sunduk. Devlet politikası olarak ülke genelindeki ilköğretimdeki eğitim seferberliği yanında, bundan sonrası kendi kendine devam eden süreç durumundadır. Lise eğitimi(orta eğitimi) daha ciddi bir sıkıntınıydı. Sosyal yapımız maalesef artık yeterince açık değil, hala tutucudur. Bu nedenle kız çocuklarımızın eğitimi konusunda velilerimizle görüşmelerimiz devam ediyor.
İnsanların gerekçelerini ortadan kaldıracak proje ve adımlar atıyoruz
Çocuk velilerinde kız çocukları okumasa olur bilinci var. Bu konuda bir zihniyet dönüşümü yapılması gerekiyor. Bu zihniyet üzerine kararlılıkla gidiyoruz. İnsanların gerekçelerini ortadan kaldıracak proje ve adımlar atıyoruz. İnsanlarda genelde katı taassuptan kaynaklanan gerekçelerini çok açık yüreklilikle ifade edemiyorlar. Çocuklarımız rahatsız, okul uzak, gidiş-geliş imkânı yok gibi genel gerekçeler ortaya konuldu. Bizde bu düşüncelerin önünü açacak her türlü çözümü de ortaya koyduk. Buranın en uzak(
Kovancılar’da geçen yıl kız öğrenciler noktasında; liselileşme oranı % 49,8 iken, bugün % 75’i aştı. Halen ek kayıtlar devam ettiği için, kesin netice veremiyorum. Bu nedenle eğitim çok önemlidir. Öğretmenlerle yaptığım toplantıda geçen yılın sonundan itibaren bunun hazırlıklarına başladım. Sekizinci sınıftan mezun olan köy kökenli öğrencilerimizin tamamını topladık ve ortak bir mezuniyet töreni düzenledik. Bu mezuniyet töreninde karneleri; kaymakam, garnizon komutanına verdirmedik. Örnek rol model çalışması yapmak amacıyla farklı meslek gruplarından insanları davet ederek ve bunların özgeçmişlerini aktararak, bu kız çocuklarımızın karnelerini; bayan doktor, bayan hemşire, bayan baş komiser, bayan jandarma astsubaya verdirdik. Bu çocuklara şöyle dedik; bu ablalarınızda sizler gibi köylü, çiftçi, memur çocuğudur. Bunlar farklı bir sosyal yapıdan gelmiş, üst kademeden ekonomik imkânlara sahip insanların çocukları değildir.
Böylece okursanız sizde doktor, hakim, eczacı, hemşire polis olursunuz mesajını görsel olarak verdik. Çocuklarımızın okula devam noktasındaki motivasyonunda bu faaliyetin de bir katkısı oldu. Okul müdürlerimiz ve öğretmenlerimize de yıl sonunda şunları söyledim; arkadaşlar karneleri bugün dağıtıyoruz ama bugünden itibaren bu çocuklarımızın liseye devamı konusunda vebalini sizin omuzlarınıza veriyorum, ben kendim koşturuyorum, sizde koşturacaksınız. Her okul müdürümüzün karnesini göreceğim dedim. Bu nedenle sekizinci sınıftan itibaren kaç öğrencinin liseye devamını sağlamış. Bunu ilköğretim okulu müdürlerinden istedik.
Daha nitelikli bireylerimiz olduğunda, toplumumuz daha iyi olacak
Öğretmenlerimiz ve okul müdürlerimiz bunu sahiplendiği için bu konuda ciddi bir sıçrama yakaladık. Bir toplantıda bir öğretmen arkadaş bununla ilgili şunu ifade etti. “Bu konuda çok uğraşıyoruz ama kız çocukları üniversiteye gidemeyince ne olacak?” Bende kendisine: ” Daha bilinçli anne olacak dedim. Daha nitelikli bireylerimiz olduğunda, toplumumuz daha iyi olacak. Kurallara uyan, üretken, açık yürekli, açık zihinli olacaktır.” Bugün, bir kısmımız okur-yazar olmayan annelerin evlatları olarak bu noktalara geldik. Düşününki; tahsilli, bilinçli annelerin evlatları olduğunuzda toplum nereye gelecektir. Bu atlama muhakkak ki eğitime olacaktır. Bunu görüyoruz ve buna inanıyoruz. Bunun için mücadele ediyoruz. Çocuklarımızı genel eğitimine destek noktasında yıl sonunda onları, düzenli olarak farklı bölgelere; Çanakkale, Doğu Karadeniz, Urfa, Antalya’ya gönderiyoruz.
Okuldaki eğitim faaliyeti kadar; çocukların zihninin, vizyonunun açılması
Böylece yaklaşık 450500 öğrenciyi, 10’dan fazla okulu belli kriter dahilinde buralara gönderdik. Bunun finansmanını kaymakamlık olarak sağladık. Okuldaki eğitim faaliyeti kadar; çocukların zihninin, vizyonunun açılması, kendine hedef koyması noktasında bunarında katkısı olduğuna inanıyorum. İlçemizde hala yüksek öğretim birimi yoktur. Bu konuda şu ana kadar, somut bir adım atılmamıştır. Yazılı bir teklif ortaya çıkarılıp, rapor verilip kolaylıkla yapılacak bir yüksek okulu açılması ile ilgili olarak bugüne kadar maalesef bir çalışma yapılmamıştır. Göreve başladığımızda bunu eksiklerden biri olarak değerlendirdik. Bu noktada adımlar attık. Kovancılar Meslek Yüksek Okulu ile teklifimizi ve projemizi Fırat Üniversitemize sunulmak üzere hazırladık.
Bununla ilgili güzel bir yazılı doküman ortaya çıktı. Üniversitenin eğitim komisyonundan ve senatosundan geçerek, şu an YÖK safhasındadır. Açılacak bu okulumuza inşallah 20102011 eğitim-öğretim yılında öğrenci almak gibi hedefimiz vardır. Bakanlar Kurulundan okulumuzun açılım kararı çıktıktan sonra, somut adımlar atmamız gerekecek. Bununla ilgili 25 dönümlük kampus sahasını bugünden hazırladık. Yükseköğretime dönük 8 tane lojmanımız bugünden itibaren hazırdır. Üniversiteye okulumuzu açarsanız, bizde binasını yapacağız taahhüdünde bulunduk. Bu ciddi bir hedeftir. Çünkü bir trilyonluk bir hedeftir. Ben Kovancılar halkına inanıyorum. Çünkü bu karşılıklı kazan kazan süreci gibidir. Kovancılar ciddi bir şehirleşme, ciddi bir ekonomik büyüklüğe sahiptir. Bu sürdürülebilir olmaktan uzaklaşıyor. Çünkü durma noktasına gelmiş. Tad noktayı görmüş, durma noktasına gelmiştir. Sisteme tekrar bir enjeksiyon gerekli. Sıcak para girişi sağlamak gereklidir.
Okulun açılması ticareti canlandıracağı gibi, turizmi hızlandıracaktır
Bir yere yüksek okulun gelmesini sadece ekonomik mantıkla değerlendirmemek gerekir. Okulun açılması ticareti canlandıracağı gibi, turizmi hızlandıracaktır. Benim en çok önemsediğim kısmı budur. İlçe esnafına bu okulun açılmasıyla birlikte işlerinizde ekonomik açıdan canlanma olacaktır diyoruz ama kamu idarecisi olarak istediğim sosyal-kültürel dönüşümü hızlandırmasıdır. Bundan sonra eğitimle ilgili çalışmalar daha güzel olacaktır. Sağlık noktasında Elazığ ili olarak aile hekimliğinin pilot uygulamasının başladığı yerlerdeniz. Bu nedenle ilçemizde 13 tane aile hekimimiz vardır.
Bu hakikaten halkımıza dönük daha nitelikli sağlık hekimliğinin sunulmasına imkan verdi. Aile hekimliği sistemine geçilmeden önce, bir tane sağlık ocağımızda üç tane pratisyen hekimle poliklinik hizmeti veriliyordu. Şu anda ise 13 aile hekimi eş zamanlı poliklinik hizmeti veriyor. Merkez Sağlık Ocağımız, Toplum Sağlık Merkezi olarak poliklinik hizmeti vermeye devam ediyor. Mesai saatleri içinde 4 tane doktorumuz poliklinik hizmeti veriyor. Böylece ilçede; 20 doktor eş zamanlı poliklinik hizmeti veriyor.
Devletimiz; sosyal güvenlik politikalarıyla,
sağlık hizmeti konusunda aç, açık kimse kalmadı
İlçemiz Diş Sağlık hizmetine ede kavuştu. Devletimiz; sosyal güvenlik politikalarıyla, sağlık hizmeti konusunda aç, açık kimse kalmadı. Bu gerçekten medeni bir devlete yakışan bir adımdı. Devletimiz ve hükümetimizde bunu başardı. Bu gerçekten örnek alınması bir durumdur. Sağlık sektöründe şu anda, yıllarca ihalesi iptal edilmiş, sürüncemede kalmış devlet hastanemizin ek binası söz konusuydu. Hastanemizin 50 yataklı niteliği değişmemekle birlikte, ek hizmet binası mevcut binanın üçte ikisi kadar kapalı bir alan bize sunuyor. Mevcut binamızı tadilat ettiğimizde,75 metrekarelik bir alana hizmet sunarken, şu anda 2.250 metrekarelik bir kapalı alan imkânını sunuyor.
Modern ameliyathane, diyaliz ünitesi, modern acil ünitesi, uzman doktorlarımızın hizmet sunumunda daha nitelikli poliklinikler, daha nitelikli laboratuar, daha nitelikli röntgen imkânlarını içinde barındıracak. Yeni yapılanmayla beraber hastanemiz, bölge hastanesi niteliğine kavuşacaktır. Özellikle Elazığ ilimiz coğrafi olarak dikdörtgenvari bir yapıya sahiptir. Bu anlamda Elazığ’ın batı ilçeleri merkeze yakınlığı itibariyle daha nitelikli hizmet almak için daha şanslılar. Karakoçan, Palu, Arıcak, Alacakaya’dan gelecek vatandaşımız açısından; Kovancılarda daha nitelikli bir sağlık biriminin bulunması, ciddi bir mesafe yakınlığı nitelikli sağlık hizmeti almada ulaşımda kolaylığı sağlayacaktır. Bölge hastanesi niteliğine kavuştuğumuzda yedi temel branşta hizmet sunmaya başlayacağız. 2010 yılı ek döneminde yeni ek bina bittiği gibi, eski binanın tadilatı da sona erecektir.
Kovancıların önümüzdeki elli yılını kaldıracak planlamadır
Hedefimiz, daha nitelikli bir sağlık hizmetine kavuşmuş olmaktır. Bu yapılanma Kovancıların önümüzdeki elli yılını kaldıracak planlamadır. Geleceği 510 yıllık süresi olan hastane yapımına vesile olmuyoruz da, önümüzdeki elli yılı kaldıracak hastane yapılmasına vesile oluyoruz. Kovancıların nüfusu 50.000’ekavuştuğunda dahi o hastane Kovancıların ihtiyacına yetecektir. Çevre ve ağaçlandırma ile ilgili yoğun bir çabamız var. Hakikaten medeni insan yeşilliği seven, etrafını da yeşillendiren, ağaçlandıran insandır. Peygamber Efendimizin bir hadisi şerifi var; ” Yarın kıyametin kopacağını bilseniz de, elinizde yaş bir ağaç, fidan varsa dikin”der. Geldiğimizde ikinci aydan itibaren ulusal ağaçlandırma seferliği de başlayınca 40.000 fidan dikimine vesile olduk.
Şahmiran Dağında 100.000 fidan dikiyoruz
Daha sonra İlkbaharda seçim arifesinde Çevre ve Orman Bakanımız Sayın Veysel Eroğlu’nu Elazığ’ımızda yakalayınca amirane tabirle yapıştık ve kendisine; “Sayın Bakanım ilçemizin yaslandığı Şahmiran Dağı var. Bu dağ tamamen çırılçıplaktır. Daha önceki kaymakamlarımız orada periyodik ağaçlandırma çalışmaları sonucu iki hektarlık bir ağaçlandırma sahası yapmışlar ama bu dağın tamamının ağaçlandırılması gerekir. Kovancılar’da; erozyon var, yoğun yağışa dönük ilçenin sel tehlikesi ile karşılaşma potansiyeli var. Biz burayı erozyonla mücadele ve ağaçlandırma seferliği kapsamında ilçeye bakıldığında arka fonunda yemyeşil bir dağ, çıplak bir dağ olmasın.” Dedim. Sayın Bakanımız bunun üzerine talimat verdi. Çevre ve Orman Bölge Müdürümüz ve İl Müdürümüzün destekleriyle de burada ağaçlandırma çalışmalarına başladık. Bu dağın tamamının teras davar sürümünü yaptık. Daha sonra İlkbaharda tüplü çam fidanı dikimini sağladık. Daha öncede Sonbaharda 40.000 fidan dikmiştik. Şu anda toprak dinlendi ve yağmurların etkisiyle tava geldi. Bu dağa şu anda 100.000 fidan dikiyoruz.
Elazığ-Bingöl karayolunda
Geçmişte meslek büyüklerimizin yaptıkları faaliyetleriyle beraber, benden önceki abilerimizin gayretleriyle beraber 80 hektarlık bir ağaçlandırma sahasına kavuşmuş oluyor. Buda güzel bir çalışmadır. Bu konu ile ilgili olarak Sayın Cumhurbaşkanımızın bir talimatı söz konusu olmuştu. Karayolu ile yaptığı bir Ankara-İstanbul seyahatinde ki Ankara-Bolu-Düzce güzegahı Allah vergisi zaten yeşil, oradaki otoban kenarlarındaki ağaçlandırma bölümleri hoşuna gitmiş. Bunun ülke çapında yaygınlaşması, ülke için kazanç olur talimatı gelince; bununla belediye başkanı ve ilgili arkadaşlarımızla bu konuyu görüştük. Biz bunu burada yapamaz mıyım? Dedik. Bunun planlamasını yaparak, Tunceli yolunu ikinci kademede alarak, Elazığ-Bingöl güzergâhını da
SYD Vakfında 6.000 dosya işlem görüyor
Dikilecek ağaçlarla ilgili görüşmeler yaptık. Nasip olursa önümüzdeki yıl ilkbaharda
İnsan buraya gelip, bazen ajitasyon yapabiliyor
İnsan buraya gelip, bazen ajitasyon yapabiliyor. Burada bariz örneklerini ben yakaladım. Adamın 45 katlı apartmanı var, SYD Vakfından yardım alıyordu. İnsanın buna yüreği sızlıyor. Ben bunun aksini ispatlamak imkânım yoksa, benim vatandaşımın beyanı muteberdir. Yardımları verdiğimiz insanlara bakmak üzere sahaya çıktığımızda bunun çok isabetli hedeflerine ulaşamadığı tarzıdır bir yanlışı gördük. Bunun SYD Vakfındaki arkadaşları toparladık. Bir sefer yoğun gayret etmek zorundayız. Bu görevler bu arkadaşların asli vazifesidir. Bugüne kadar bırakılmış olması bir yanlışlıktı. Ama en az yanlışı düzeltip, bugünde itibaren doğrusuna yönlendireceğiz. SYD Vakfımıza müracaat etmiş insanların ev ev saha incelemesini yapmak zorundayız ki sağlıklı karar verelim.
Altı aylık bir süreçte içinde bunun % 90’nını tamamladık
Altı aylık bir süreçte içinde bunun % 90’nını tamamladık. Köylerin tamamı, ilçe merkezinin ise % 75’i bitmiş durumdadır. Şimdi ise vatandaş bize geldiğinde SYD Vakfındaki dosyasından yardım yapılıp, yapılamayacağı her şeyi görebiliyoruz. Seni dosyanda görüyoruz. Devlet adına hakkını helal et, bundan sonra gerçek fakirimiz olarak seni tespit ettik. Devletin kanatları üzerindedir. Bunu bil. Sistemi sağlıklı hale getirmek önemlidir. Bir hatalı yardım verilmesinin önüne geçerek, devletin kendi sunduğu imkan ve imajı lekelemesinin önüne geçtik. Bundan sonra hakkaniyetli yardım noktasına geliyoruz. Bunun dışında sosyal projeler noktasında, ekonomik kriz döneminde hakikaten çok sıkıntılı olan insanlarımız vardır. İşini batırmış ama elinden tutarsak, tutarken toparlayacak insanlarımız vardır. Kalfalığını, ustalığını yapmış ama bana iş kuracak bir imkan sunarsanız, ben kendimi kurtarır. Sizinde sırtınızda yük olmaktan, kapınızı aşındırmaktan kurtulurum diyen insanlarımız var.
200’ü aşan projeden, % 60’nın vizesini verdik
Bu noktada ince eleyip, sık dokudum. Bu nedenle 200’ü aşan proje başvurusu oldu. Bunun şu ana kadar 60’nın vizesini verdik. Bunun 45 tanesi kuruldu ve faaliyet göstermektedir. Bu konuda hakkaniyetli davranmak gerekir. Bazı insanlarımız benim işim ters gidiyor, Kaymakamlık SYD Vakfının verdiği krediler uzun vadeli, faizsiz bundan faydalanalım. Bununla ilgili gelenler. Bu nedenle ciddi bir tavassutla karşılaştığımız zamanlarda oluyor. Bu insanlara şöyle diyorum. Size yardımcı olmak isterim ama siz bizim kapsamında değilsiniz. Sen bunu makul karşılaman gere kir. Seninle ilgili banka kredileri dahil her türlü kredi söz konusudur. Ama SYD Vakfının kredisi sizleri kapsamıyor. Bu konuda ciddi bir tavassutu da göğüsleyerek, 200’ü aşan rakamdan 60 tanesine vize verdik. Bu nedenle vicdanım müsterih, isabetli bir karar verdik.
İş kuracağım diyen buyursun gelsin
Bu konuda SYD Vakfı mütevelli heyeti olarak şöyle bir yöntemi icat ettik. İş kuracağım diyen buyursun gelsin. Bu konuda ilgili kişiyi mülakata alıyoruz. Kendisine bu işten tecrüben nedir? Beklentin nedir? Maliyet kar-zarar noktasında bununla geçinebileceğini düşünüyor musun? Yapmak işte ehil misin? Böylece elemek ve insanların arkasında durmak daha kolay oluyor. Birebir söyleşi yapmak suretiyle o insana verdiğimiz değeri göstermesi babından, işin ehil olduğunu görmek açısından önemlidir.
Bölgedeki terör olaylarının yansımaları ve
uyuşturucu ticaretinin yansımalarında etkilenmemiz çok fazladır
Emniyet asayiş noktasında ilçe yol üstü olduğu için gidip-gelirken konaklamalar söz konusudur. Geçerken bir yerleri vurup patlatalım, hırsızlık yapalım diyenler çok fazladır. Bölgedeki terör olaylarının yansımaları ve uyuşturucu ticaretinin yansımalarında etkilenmemiz çok fazladır. Bunlarla yoğun bir mücadele içerisindeyiz. Arkadaşlarımız çok güzel operasyonlar gerçekleştirdi. Yirmiyi aşkın küçük çaplı operasyon yapıldı ama büyükler noktasında 5080 karton, 50.000 paket kaçak sigara,
Bu nedenle cansız şahitlere ihtiyaç vardır. Buda kamera ile olacaktır
Maalesef 2007 yılında araç yakma noktasında talihsiz iki olay yaşadık. Arkadaşlarımız bu noktada hakikaten üzerine karalılıkla gitti. Sağlam bir istihbarat çalışmasıyla yedi araç yakımı faillerinin tamamı yakalandı. Bunların hepsi, şu anda ceza evindedir. Bu oldukça çok zor bir süreçtir. Ama arkadaşlar o noktada belli başarıyı yakaladı. İlçenin yol üzerinde ve heterojen bir yapıya sahip olması nedeniyle emniyet-asayiş olayları adli olaylara yansıyor. Yaygın bir hırsızlık, gasp olayları ortadadır. Buda kapalı bir toplum yapısı olunca, olayları çözümlemekte bir sıkıntıdır. Şahitlik yapma süreci maalesef işlemiyor, kurumsallaşmamış. Vatandaş neme lazım, başıma bela olur diyor. Bu nedenle cansız şahitlere ihtiyaç vardır. Buda kamera ile olacaktır. Bunun fizibiletisini yaptırdık.
İlçemizde güvenlik kamera takip sistemi faaliyete geçmiş olacaktı
İlk planlamamızda 60 milyar gibi bir maliyet vardı. Koşturarak bu maliyeti tedarik ettirdik. Arkadaşlar bunu daha fonksiyonlu yapalım dediler. Ancak bu defa maliyet 120 milyara çıktı. Bu nedenle ek finansman arayışı içerisindeyiz. İlçemizde güvenlik kamera takip sistemi faaliyete geçmiş olacaktı ama bunu önümüzdeki İlkbahara tehir ettik. Böylece bulacağımız finansmanlarla güvenlik kamera sistemini önümüzdeki Mart ayında hayata geçirmek niyetindeyiz. Bunun bir ön çalışması olarak Gülüşkür İlçe Jandarma Komutanlığımıza bağlı Gülüşkür Jandarma Karakolumuz söz konusudur. Bu karakolumuz bir nevi kilit noktadadır. Doğu-batı istikametinde herkes oradan geçmek zorundadır. Oradan gelip-geçeni kayda alalım tarzında 6 kameralı bir sistemi kaymakamlık olarak orada tesis ettik.
Gülüşkür Karakolu ve Gülüşkür Köprüsü Murat nehri
üzerinden geçen yegâne karayolu güzergâhıdır
Gülüşkür Karakolu ve Gülüşkür Köprüsü Murat nehri üzerinden geçen yegâne karayolu güzergâhıdır. Her türlü araç oradan gelip, geçmek zorundadır. Orada olanı, biteni, geleni-geçeni kayda alma noktasında hem bize, hem de ile yarayacak bir hafıza oluşturmak önemli gördük. Hem de karakolun güvenliğini alma noktasında ihtiyaç görünce kaymakamlık olarak üstünlük aldık. Mobesenin öncelikle orada örnek olmasını başlattık. Şimdiye kadar ilçemizde kültür ve sanat konusunda bir faaliyetin, festivalin olmaması bir eksikliktir. Festivaller belli amaçlar hizmet eder. Ortak hemşerilik bilincinin pekişmesini sağlar. O yörenin sıkıntılarının, sorunlarının duyurulması, çözümü noktasında bir düşünsel faaliyetin ortaya konulması, festival vasıtasıyla davet edilen davet edilen, çözüme katkı sunabilecek devlet büyüklerinin taahhütlerinin alınması ya da dertlerinin ilk elden aktarılması noktasında üçüncü bir faydası vardır.
Bir nevi imaj, marka çalışması gibi düşünce oldu
Dördüncü faydası noktasında; küçük yerler maalesef sürekli göç veren pozisyonundadır. Yerleşim yeri dışında ciddi bir hemşeri potansiyeli vardır. Bunların birbirlerini tanıması senede bir gün de sila-i rahim yapması konusunda bir randevu tarihi ortaya koymaktır gibi belli amaçlara faydası vardır. Bu konu şimdiye kadar icra edilmemiştir. Bu nedenle bir festival yapmaya karar verdik. Festivali ismi konusunda değişik alternatifler oldu. Kovancılar duyulduğunda o isim akla gelecek, o isim duyulduğunda kovancılar akla gelecek bir nevi imaj, marka çalışması gibi düşünce oldu. Yörede Heybet Dağımız vardır. İmaj çalışması ile sembol çalışması noktasında bence fonksiyonel durum önemlidir. Heybet Dağı ile ilgili olarak yöredeki insanlarımızın şöyle bir inanışı vardır.
Heybet Baba Kültür ve Sanat Festivali olmasına karar verdik
Çocuğu olmayanlar oraya gider dua eder. Dua kapısı olarak yaradan orada duayı kabul eder noktasında bir inanç sistemi var. Bir kısım insanlar oraya gittik çocuğumuz oldu diye iddia ediyorlar. Bu nedenle doğan çocuğumuzun adını da heybet koyduk diyorlar. Dağın diğer adı da Beşiktaşıdır. Orada bir türbe var. İnsanlar orayı dua kapısı gördüğüne göre bu sıradan bir insan olmamalı, büyük bir zat olması gerektiği noktasında düşündük. Kaynaklarda burada yatan Heybet Babanın Anadolu’nun fethinden sonra, Anadolu’nun İslamlaşması için gelen, Yesevi Dergâhından çıkan derviş gazilerden birinin olduğu rivayetine ulaşınca Heybet Baba budur, Heybet Dağı ilgili efsaneler bunlardır dedik. Bu nedenle yapılacak festivalin adının Heybet Baba Kültür ve Sanat Festivali olmasına karar verdik.
Festivalin ilk yılı olması nedeniyle katlım çok iyiydi
Bu yıl 2 Ağustosta bir günle sınırlı tutarak icra ettik. Bu festivalde; sportif faaliyetler yapıldı ve yöresel yemekler yarışması, yöre sorunlarının tartışıldığı bir toplantı, müzik eğlence programı düzenlendi. Festivalin ilk yılı olması nedeniyle katlım çok iyiydi. Bu programı 6.000 seyirci izledi. Bu festival umduğumuzun üzerinde oldu. Bunun devamını yapma noktasında bize kararlılık vermesinde imkân sundu. Dönemimizin en hızlı olmazsa olmazlarından birsi internettir. Ulaştırma Bakanlığı ile Türk Telekom Türkiye çapında kamu internet merkezlerinin oluşması güzel bir çalışma yürüttü. İlçemizde kişisel sıkıntıların genele mal edilmesi gibi koordinazasyonlukla bu hayata geçirilememiştir. Daha önce Ulaştırma Bakanlığı adan zye her şeyini kuruyor.
Kamu internet erişim merkezimizi 15 gün önce faaliyete geçirdik
Siz işletmesini yapıyordunuz. Bu nedenle bu projenin zamanı geçtiği için kurulacak yerin masa ve sandalyelerini karşılamak zorunda kaldık. Bu nedenle Telekom mahdut sınırlı bir desteği sundu. Bu pozisyonu icra ederek hayata geçirdik. Kamu internet erişim merkezimizi 15 gün önce faaliyete geçirdik. Buraya oldukça güzel bir ilgi vardır. Bu projeyi Halk Kütüphanemiz uhdesinde faaliyete hayata geçirdik. Bilgiye ulaşma noktasında bir hizmet sunacaktır. İnsanların kütüphaneye alışması noktasında internet erişim merkezinin avantajlarını kullanacağız. İlçemizde bunun dışında yaygın eğitim faaliyetleri oldukça hızlı ve güzel bir ilgi vardır.
Geçen yıl 300 bayanın ilk defa eğitimine, okur-yazar olmasına vesile olduk.
Bu uygulamada diploma alana altın verdik
Beni geçen yıl duygulandıran bir örnek oldu. Bu yıl bunu ödüllendirme sistemine geçtik. Hiç eğitim alamamış insanlarımıza okur-yazar yapmaktır. Geçmişten bu tarafa yapılıyor ama anakız okuma seferliği ile beraber bu işe biraz daha ilgi arttı. Geçen yıl 300 bayanın ilk defa eğitimine, okur-yazar olmasına vesile olduk. Bu uygulamada diploma alana altın verdik. Karagedik Köyümüzde 73 yaşında bir teyzemiz okuma-yazmayı öğrenmekle beraber Türkçeyi öğrendi. Önce Türkçeyi, sonra okuma-yazmayı öğrendi. Bu durum ben duygulandırarak, eğitim konusunda bütün gücümüzle uğraşmamız gerektiğine inandım. Yaygın eğitim kurslarımız devam etmektedir. Ömrünün sonuna üçgün da kalmış olsa onu okuryazar kılarak ebedi âleme göndermek için önümüze hedef koyduk. Bu böyle en güzel şekilde tanımlanabilir. Hükümet Konağı 2005 yılında yapıldı.
Atatürk anıtı ve ilçenin tek bir tören alanı yoktu
Çevresinde mahdut bir beton alan ortadadır. Burası o zaman tamamen ot ve çamur içindeydi. Bahçede bir tane dikili ağaç yoktu. Bu yakışan bir durum değildi. Ben buna çok anlam veremedim. Bu ağaçlar üç yıl önce dikilseydi daha görkemli bir ağaç olacaktı. Bahçe düzenlemesi basit olmasın diye peyzaj mimari bir arkadaşımı buraya davet ettim. Arkadaşım bize olarak üç tane alternatif proje verdi. O zaman pratik olduğu için şu andaki düzenlemeye karar verdik. Onbeş tane yetişkin çam ağacını bir yerden ağaç dikme makinesi bularak nakil ettik. Atatürk anıtı ve ilçenin tek bir tören alanı yoktu. Burayı nitelikli bir tören alnına kavuşturduk. Burada
Bunu Bayındırlık Bakanlığı birim fiyatlarına vursak 150 milyar lirayı aşan bir maliyet söz konusudur. Bunu tamamen mahalli imkânlarla karşıladık. Bize yardıma gelen insanlara bizimde size küçük bir işimiz düştü dedik. İlçeye bir ziyaretçi geldiği zaman hükümet konağında ağırlıyoruz, uğurluyoruz. Bunun dışında etrafın görüntüsü çok iyi değil. İşçilik konusunda eli yatkın insanlar destek sundu. Malzemenin taşınmasında Belediyemiz ve Kaymakamlığımızın imkânlarını seferber ettik. Ağaçlar konusunda Çevre ve Orman Bölge Müdürümüzün kapısını aşındırdık. Şu an burası ortaya çıkmış ilk prestij yapıdır. Bu proje ihtiyaçları gideren bir projedir. Bunun dışında bir toplum merkezi projemiz vardır. Bunun için Ankara’da temaslarda bulundum.
Profesyonel kültür merkezi istiyoruz
Dörtyüz kişi kapasiteli bir tiyatro salonu, bir internet evi, kütüphanesi, üç dersliği, kondisyon salonu, idari büroları içinde barındıran profesyonel kültür merkezi istiyoruz.Bunu yaparken özel idareden,il kültür müdürlüğünde, Bayındırlı Müdürlüğünde ilçelere hitap edecek tek kültür merkezi tip projesi dahi bulamadık.En son bunu mimara çizdirelim dedik.Bu konuda yeni mezun bir mimar kardeşimizle temasa geçtik.İstanbul Üniversitesi mezunuyum.Tiyatroya karşı ilgim olduğu için şehir tiyatrolarının tüm sahnelerini görme imkanım oldu.
1-1.5 trilyonu bulacak bir rakamdır ki ben bu projeyi 500-600 milyar
gibi bir rakama bitirmek iddiasındayım
Bu konuda mimar arkadaşımızla bu konuda karşılıklı fikir alışverişinde bulunduk.Bu görüşmeler sonucunda hem maliyet açısında ideal, hem de ihtiyacı görme açısından ideal bir proje ortaya koyduk.Arkadaşlarımız bu projenin örnek bir proje olduğunu ifade ettiler.Bu projenin maliyeti Bayındırlık birim fiyatları ile 1-1.5 trilyonu bulacak bir rakamdır ki ben bu projeyi 500-600 milyar gibi bir rakama bitirmek iddiasındayım.inşallah bu projeyi hayata geçirmek niyetindeyim. Bizim futbol sahamız ihtiyaç noktasında çim değildir. Hiçbir kapalı salonumuz yoktur.
Ne spor yapılabilecek, voleybol oynanabilecek kapalı bir mekânımız yoktur
Kamu yapımı konusunda biraz daha geri kalmışız
Bunun Milli Bakanlığına bağlı kurumlarda da ne spor yapılabilecek, voleybol oynanabilecek kapalı bir mekânımız yoktur. Bunun yanında ilçemizin üç tane yüzme havuzu ve üç tane özel kapalı halı sahası vardır. Buda ilçenin sivil girişim eliyle diğer bir rengidir. Kamu yapımı konusunda biraz daha geri kalmışız. Bunları hayata geçirmek gereklidir. İkili eğitimi bitirebilmek açısından eğitim-öğretim konusunda şu anda verdiğimiz mücadelelerden birisi içe merkezinde 35 dersliğe ihtiyacımız vardır. Lisede ek binaya ihtiyacımız var.300 öğrencimiz bu okula ikili eğitimle devam ediyor. İki binamız var ama biri 1980 yılında çürük raporu aldığı için yıkılması gerekiyor. Acil olarak buraya ek bina girişimimiz devam ediyor.2010 yılında bundan sonuç almak niyetindeyiz. İlçemizde; İmam Hatip, Genel Lise ve Anadolu Lisesi vardır. Bu liseler genel lise dışında belli bir talebi karşılıyor.
Meslek lisesi memleket meselesi diye de bir reklam vardır
Bunun dışında kalan öğrenciler genel lisede kanalize olmak durumundadır. Bu durum Kovancı Lisesi üzerindeki baskıyı artırıyor. Bunun yanın da uzun vadeli üniversite eğitimi hedeflemeyen çocuklarımız açısından meslek verme gibi imkanda sunmuyor. Bu noktada mesleki eğitim şattır. Ben meslek lisesi elektrik bölümü mezunuyum. Bunun önemini ve manasını çok iyi kavramış durumundayım. Meslek lisesi memleket meselesi diye de bir reklam vardır. Çünkü herkesi kültürel eğitim yapmış insan yaptığınızda, bunun yanında makineyle, elektrikle uğraşacak insana ihtiyaç vardır. Toplum bir iş bölümü silsilesi ile mana kazanıyorsa ki herkes şair, edebiyatçı, kaymakam, hakim olmayacaktır.
Bu noktada mutlaka meslek lisesini devreye sokmak zorundayız
Teknik bilimlerle uğraşacak teknik bilim anlamında mühendiste olmayacak. Usta, kalfa, çırak noktasında ihtiyaç vardır. Bu noktada mutlaka meslek lisesini devreye sokmak zorundayız. Hatta ilçe açısından ağır sanayi takviye edeceksek burada bir iş gücü hazırlamak zorundayız. Meslek lisesi açısından ümit ışığı gördük. Geçiş aşamasında belli kapasite mekânı ayarlarsak, 2010 yılında öğrenci alacağımız noktasında Ankara’dan taahhüdünü aldık. Bu ilçemiz açısından isabetli oldu. İlçemize bir Atatürk heykeli yapımı konusunda Kültür Bakanlığı -Güzel Sanatlar Genel Müdüründen destek aldık.2010 yılı Şubat ayı içerisinde onu hayata geçireceğiz. Hem güneydoğu şehitlerimiz ve yakınları, Kıbrıs, Kore gazilerimizi bir araya getirdik. Bunların örgütlenmesine imkan sunduk. Her zaman onlarla beraberiz. Onlara imrenirdim. Büyük ilçelerimizde ve batı vilayetlerinde törenlerde şehit yakınları, gazilerimiz gazilik forması içinde korteje katılırdı.
Doğunun tamamında bir ilk örnek olmak üzere
Muharip Gaziler Derneği ile temasa geçtim
Bununla ilgili Elazığ’da değil, doğunun tamamında bir ilk örnek olmak üzere Muharip Gaziler Derneği ile temasa geçtim. Hepsini kalpağından, ayakkabısına kadar nizami bir formaya kavuşturduk. Resmi törenlerde onları geçişi o kadar coşku oluşturuyor ki, o insanlar kendilerine sahip çıkıldığını hissediyorlar. Törenlerde en önde onlar geçiyor. Onları o hali nasıl yaşadıkları gözlerinden okunuyor. O birlik ve moral noktası çok hoş görünüyor.
Eğitim yaşındaki çocuklar, burada çocukluğunu yaşayacak ortamdan uzaktalar. Köylerde zaten hiçbir şekilde oyun grupları yok. İlçe merkezinde maalesef bu yoktu. Dört tanesi köy ilköğretim okulu olmak üzere,13 tane İlköğretim Okulumuzun bahçesine 4 salıncak,1 kaydırak, 1 kule,1 komando yürüyüş parkı üçlü tahta varilli setinden oluşan piyasa maliyeti 7,5 milyar civarında olan oyun grubunu koyarak, bunun uygulamasını yaptırdık.
Niyetimiz bunu tüm köylerimize yaygınlaştırmaya çalışmaktır. Bu ayrı bir güzelliktir. Buda bir yıllık döneme dahildir. SYD Vakfı yardımlarında, hedefe daha fazla ulaşabilmek açısından çek sistemi geliştirdik. Sosyolojide fakirlik ve fakirlik kültürü birbirinden ayırt edilir. Fakirlik kültürü içindeki bir insana istediğiniz maddi imkanı sunun, o kendi yaşam standardından silkelenip çıkma eğiliminde olmayan insanı ifade eder. Bunu somut örneğe dayandıracağım. Reel olarak çalıştığım üç ilçede de bu örnekleri gördüm. Örneğin aile fakir, evin reisi olan koca sarhoş ve bu alışkanlığından kurtulma eğiliminde değil. Buna verdiğin gıda ve yakacak yardımı satılıyor. Bunu satıyor alkolde, kumarda kullanıyor.
Verdiğimiz yardımların doğrudan insanların hayat
standardına ulaşmadığını görünce çek sistemini geliştirdik
Gıda yardımını çocuğuna sıcak çorba götürmek yerine kötü yerlerde kullanmak gibi bir tercihte bulunuyor. Yardımlarda en büyük kitlemiz olan yaşlılarda şu alışkanlık var. Zamanında kıtlığı ve yokluğu görmüş. Karagün paramdır, kefen paramdır diye verdiğimiz yardımları alıyor ve evde saklıyor. Vefatı söz konusu söz konusu olduğunda ailesi sağı solu temizlerken etrafta paralar çıkıyor. Verdiğimiz yardımların doğrudan insanların hayat standardına ulaşmadığını görünce çek sistemini geliştirdik. Bunlar; eğitim, ulaşım, alışveriş, kömür çekidir. Bu çekler karşısında mal almak zorundadır.
Böylece yardımların ailesine ulaşacak yöntemleri kullanmalıyız
Bu çekleri nakte çevirmesi biraz daha zordur. Baba sarhoş da olsa aldığı yardımları eve götürerek çocuklarının kursağından sıcak lokma olarak geçirmek zorundadır. Belli suiistimallerin önüne geçecek yöntemler geliştirmek zorundayız. Yanlış alışkanlığı olan insanları cezalandırdığımızda çocuklarını da cezalandırıyoruz. Böylece yardımların ailesine ulaşacak yöntemleri kullanmalıyız. Bu tür insanların eşlerine verdiğimiz yardımları eşlerine şiddet kullanarak almak istiyorlar. Bu çeklerle ilgili olarak esnafımızla çeklerin farklı amaçlarla kullanılmaması ile ilgili olarak ağır bir sözleşme yaptık. Banka nasıl çek karşılığı ile ilgili olarak para kırıyorsa, sizde aynısını yaparsanız, tespit ettiğimizde senin dükkânında ne kadar çek varsa onun bedeli geçersiz hale gelecektir dedik. Bu nedenle esnafta otokontrolü sağlamak durumundadır.
Biz burada millete hizmet için oturuyoruz.
Millete efendilik yapmak, saltanat sürmek için değil
Dönemsel periyodik yardımlarımız yüklü miktarları içerdiği için ilçe ticaret açısından ciddi bir dinamizme neden oluyor. Bir yönetici nasıl olmalıdır? Biz burada millete hizmet için oturuyoruz. Millete efendilik yapmak, saltanat sürmek için değil. Atatürk’ün güzel bir sözü var; “Millete efendilik yok, hizmet vardır.”Millete hizmet eden zaten onun efendisi olur. Ben ne kadar hizmet edersem, o derece bir saygı göreceğim. O insanların gönlünde o denli taht kuracağım. Kapın açık olmak zorunda, her insanı dinlemek zorundasın ki anlayabilesin. Sokakta olmak zorundasın ki nabzı tutabilesin. Acı ve mutlu gününde yanında olmalısın ki senden olduğunu hissetsin ki daha açılabilsin.
ama insanlara, millete sırtını dönmeyeceksin
Ben hep şu şekilde ifade ediyorum ve sözü de bana aittir. “Milleti, attığın her adımda arkana alacağın ama insanlara, millete sırtını dönmeyeceksin.”Millete sırtını dönmeden, milleti arkana almak nasıl bir denklemdir? Bunu başarabilmek. Başarılı idareci olur. Bu yumurta tavuktan mı? Tavuk yumurtadan mı? Gibi zor bir denklemdir. Yaptığın her şeyi millete iyi anlatırsan, millet neme lazım diye sırtını döndüğü zaman kalabilecek köprü kalmıyor. Ben 89.Dönem Kaymakamlık Kursu dönem birincisiyim. Kaymakamlık kursunda dönem arkadaşlarım adına yapmış olduğum konuşmanın son paragrafını vurgulayarak sözü bitireyim. Bu söz duygu yüklü ve hamaset doludur. Hakikaten aynı heyecanı ben yaşıyorum. “
ve biz bozkırlarında yetişen papatyaları şehitlerinin kanlarıyla sulayarak adına vatan dediğimiz bu ülkenin taşrasında birer ışık olmak için “maddeyi bırakıp” “manaya” koşuyoruz. Bize gam, bize keder, bize dert yoktur.”
