Haber-Röportaj: İlker ÇAKAN
Ordu Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ömer Aydın, fındık ve fındık üretimi konulu yaptığım röportajda şunları söyledi;
Destekleme fiyat politikaları ile fındığın geleceğinin olmadığını görüyorum
“2008 yılında fındık rekoltesi yüksek olacaktır. Fındık için en sıkıntılı dönemlerden birisine giriyoruz. Son günlerde söylevim; mevcut ezberi bozmamız lazımdır. Bundan destekleme fiyat politikasını, üretim politikasını, Fiskobirlği, sektörde oynayana ihracatçıları, üreticileri kast ediyorum. Taban fiyatları ile geldiğimiz noktaya bakarsanız, doğruları çok az, ama yanlışları kitaplara sığacak kadar çok bir yöntem olduğunu görüyorum. Kısaca destekleme fiyat politikaları ile fındığın geleceğinin olmadığını görüyorum.
Alternatifi olmayan üreticiler desteklenmelidir
Üretici desteklenmelidir. Üreticiye destek verilmelidir. Alternatifi olan üreticiler ile alternatifi olmayan üreticiler bir çırpıda ayrılarak, alternatifi olan üreticiler desteklenmemeli, alternatifi olmayan üreticiler ise desteklenmelidir. Böylece ülkeye maliyet daha az olacaktır. İddialı bir söz daha söylüyorum. Uzun yıllardan bu tarafa fakir üretici, zengin üreticiyi beslemektedir. Fakir üretici, desteklerden yeteri kadar pay alamamaktadır. Ancak zengin üretici desteklerden oldukça yüksek pay almaktadır. Bu ise bir çeşit haksızlıktır. Bu nedenle fındık üretiminde bir yeniden yapılanmaya girilerek, alternatif geliri olmayan fakir üreticiler tespit edilerek desteklenmelidir. Ürüne artık destek verilmemelidir. Bu yöntemin ülke ekonomisine çok büyük bir fayda getirmediği görülmektedir.
Endüstriyel tarıma geçmek zorundayız.
Buna ilaveten söyleyeceğim en önemli şey ise şudur; endüstriyel tarıma geçmek zorundayız. Endüstriyel tarım olmazsa olmazımdır. Endüstriyel tarıma geçmediğimiz müddetçe çok yüksek maliyetlerde fındık hasad edeceğiz ve rakip ülkelerle rekabet yapamayacağız. Geleneksel üretim yöntemi bizi korkarım ki sektörün dışına itecektir. Ekolojisi fındığa en uygun olan bölgemiz sadece geleneksel yöntemle hasad yaptığımız için, maliyetlerimiz yüksektir. Bu yüksek maliyetlere ne bu ülke dayanabilir, ne bu sektör dayanabilir. Arazilerin bölünmesi çok büyük handikaptır. Nasıl optimum işletme büyüklüğü tartışmaya başlanmışsa, optimum üretim alanlarının belirlenmesi gerekir. Hatta bunun için ortak arazilerin sanayileşmesi, endüstriyel tarıma dönmesi teşvik edilmesi maksadıyla arazilerin birleştirilmesinde büyük fayda görüyorum. Endüstriyel tarımda kalite yüksek, maliyet düşük olacaktır. Bunu yabancı ülkelerdeki üretim biçimini görerek kastediyorum.
Fiskobirlik üzerine düşen görevi yerine getirememiştir
Fiskobirlik yıllardan bu tarafa üzerine düşen görevi maalesef yerine getirememiştir. Manevra kabiliyeti çok yüksek olmayan, manevra kabiliyeti hemen hemen hiç olmayan bir kurumdan ileri gidememiştir. Fiskobirlik zaman zaman evin içerisinde bakır tencereyi, kazanı gizli gizli satan, evin yaramaz oğlu durumuna düşmüştür. O nedenle Fiskobirliğin yapısı dahil tartışılmaya açılmalıdır. Rekabetçi bir konuma gelmelidir. Bu mevcut yapısıyla piyasayı maalesef yönlendirememiştir.
Toprak Mahsulleri Ofisinin de güvenirliği kalmamıştır
Toprak Mahsulleri Ofisinden de çok fazla ümitli değilim. Çünkü geçtiğimiz yıl, yapmış olduğu icraat, müthiş bir haksız rekabete yol açmıştır. Toprak Mahsulleri Ofisi fındık satmayacağını beyan etmesinden 21 gün sonra, ihaleye çıkarak, piyasadaki oyuncuları ve üreticileri sırtından vurarak, bir kısım sanayiciye haksız rekabete yol açmıştır. Böyle bir hareketle Toprak Mahsulleri Ofisi göstermiştir ki önümüzdeki yıllarda da bu ve buna benzer hareketleri yapacaktır. Benim indimde Toprak Mahsulleri Ofisinin de güvenirliği kalmamıştır.
Türkiye rekabet edemez duruma gelmektedir
Ülke olarak elimizde fındığın kalma sebebi, destekleme alım politikalarının bir sonucu olarak meydana gelmiştir. Sen ne kadar üretirsen üret, ben alırım diye bir politika uygularsan olacağı budur. Destekleme politikası mutlaka tartışılmalıdır. Ezberi bozmamız düşüncesi bundan kaynaklanıyor. Bilinçsiz bir şekilde her üreteni desteklerseniz, inanılmaz arz fazlası, dağlar, dereler meydana gelmektedir. Bu da ekonomik olarak ülkeyi çok zor duruma bırakmaktadır. Gelişmiş ülkelerde büyük destekler var ama onların arkalarında güçlü sermayeleri, birikimleri vardır. Bizim maalesef bu boyutta bir birikimimiz yoktur. Bu nedenle mutlaka endüstriyel tarıma geçerek maliyetlerimizi düşürmemiz gerekir. Mevcut geleneksel yöntemlerle Türkiye rekabet edemez duruma gelmektedir.
Üretim maliyetleri üreticiden, üreticiye değişmektedir
Fındık üretim maliyetleri üreticiden, üreticiye değişmektedir. Gerçek üretici, arazisinde üretim yapan, kendi üretimini kendisi yapan üreticinin maliyeti farklıdır. İstanbul veya Almanya’dan uzaktan komuta ve yönlendirme ile üretim yapan insanların maliyeti farklıdır. Bütün mesele buradan kaynaklanmaktadır. Örneğin eskiden patos aleti olmadığından, fındıklar harman elle ayıklanıyordu. Bu da maliyetin fazlalığına ve büyük zamana neden oluyordu. Bu nedenle günümüzde bir insanın bir günde yapacağı iş, yarım saatte yapılıyor. Aynı tekniği toplamada da kullanmak zorundayız.
Mevcut ezberi bozmazsanız, fındık fiyatı 5 YTL civarında olacaktır
Bunların çok basit örnekleri fındık üretimi yapan ülkelerde vardır. Bir yerden mutlaka başlamamız gerekir. Bu nedenle endüstriyel tarıma geçmemiz şarttır. Aksi taktirde rekabet dışı kalacağız. Türkiye hariç fındık üretimi 34 ülkede yapılmaktadır. Bizim haricimizde İtalya, İspanya, ABD, Gürcistan, Azerbaycan’da fındık üretimi yapılmaktadır. Bu ülkelerin hepsi bizim fiyatımızı beklemektedir. Türklerin fiyatından bir sent daha aşağıya satarak ürünün stok fazlasının Türkiye’nin elinde kalmasına sebep olmaktadırlar. Bunun temel sebebi Türkiye’nin endüstriyel tarım yapamamasından kaynaklanmaktadır. Endüstriyel tarımda kalitesizlik olmaz. Böylece üretilen fındıklar endüstrinin ihtiyacına cevap verecek durumda olacaktır. Geçen yıl fındık fiyatı 5 YTL idi. Mevcut ezberi bozmazsanız bu yılkı fındık fiyatı 5 YTL civarında olacaktır. Bu ezberin bir yerden bozulması gerekir.”
