Yaşam içersinde, zaman zaman anılar penceresinden geçmişi seyrettiğimiz çok olur.Takılırsınız sizi alıp götüren bir filim şeridi gibi gözlerinizde seyreden düşler zincirinin peşine ve uyandığınızda kim bilir kaç yıl kat ettiniz, kim bilir ne kadar derinliklerine indiniz ömür kürenizin. Benimse her Aralık ayında ilk yüreğime dokunan, duygu yoğunluğunu yaşadığım olaydır Kemer Gözcü Gazetesindeki Şiirsel Yolculuklar Köşesinin doğuşu.

  Hafızam beni yanıltmıyorsa iki bin üç yılı içersindeydi, Saffet kardeşimin; “Ağabey neden birlikte çalışmıyoruz. Sana gazetede bir köşe tahsis edelim gönlünce yaz.” Dediği. “Saffet, şimdilik düşünmüyorum zaman ayıramam yeterince.” Demiştim. Takvimler iki bin dört yılının her hangi bir noktasında şu an gerçekten hatırlayamıyorum ama yılsonlarına doğru olsa gerek, Saffet kardeşimin teklifini gayet dostane bir şekilde biraz da sitem dolu yenilemesi, benim olayı daha ciddi düşünmeme neden oldu.

  Kaç zaman dilimi tüketildi bilmiyorum. Kardeşim karar verdim köşe hazırlayacağım diye telefon ile haber verdim kendisine. Tarih 18 Aralık 2004, Kültür Sanat ve Esnaf Sanatkâr başlıklı ilk köşe yazımı yayınladığım gün Kemer Gözcü Gazetesinin sayfalarından birisinde. Bana sıkça sorulan sorulardan birisiydi, “Bunca iş arasında nasıl zaman buluyorsun şiir yazmaya? ” birde, “Ne kadar tezat uğraş, şiir ve metal işleri.” Benim geçimimi sürdürdüğüm meslek ile uğraştığım edebiyatın aslında bir birinden farkı olmadığını anlamakta zorlanıyordu birçok insan. Belki de bu yüzden gerek duymuştum aslında zanaat ve sanat dalının, bir birinden farkı olamadığını anlatmaya. Zanaatkâr insan, toplumun gözü, kulağı, dilidir. Sanatkâr da öyle. Bence aynı misyonu yüklenmişlerdir. 

   Yurdumun dört bir yanından, yüzlerce şiir emekçisi. Dünyanın farklı ülkelerinde yaşayan yine yurdumdan uzakta ama doğduğu topraklardan saçaklarını sökmemiş, havasını suyunu, güneşini Anadolu topraklarından alıp yer küreye renklerini saçan, Türkiye’min o nadide çiçekleri. Yüreklerinin seslerini paylaştı bizimle geride kalan beş yıl boyunca.

   Şiirsel yolculukların ilk günlerinde, birkaç okuyucunun olumlu tepkisini dışında tepki almamak biraz üzmüştü ne yalan söyleyeyim. Hatta ilk aylarda birkaç defa, Kemer de yaşayıp ta şiire ilgi duyan, yazan yürek emekçilerine seslenmiştim köşe aracılığı ile. Benimle iletişime geçmelerini şiirlerini Şiirsel Yolculuklar köşesinde okuyucu ile paylaşmalarını önermiştim. Sanıyorum toplum olarak duygularımızı ifade etmeyi ve paylaşmayı pek sevmiyoruz. Bu durum yaklaşık iki yıl sürdü. Sokak ta karşılaştığım insanlar Şiirsel Yolculuklar köşesini, şiirlerimi takip ettiklerini ifade etmekle yetindiler sadece. Arada bir eskiden ben de yazardım diyenler oluyordu. Şiire bu açıdan bakanlar, duygu yoğunluğunu belli bir dönem yaşamış ve hayatın acımasızlığına kendini kaptırmış ya da onlar için şiir gençlik döneminin hatıra defterlerini süsleyen hoş dizelerden başka bir şey değildi kim bilir.

   Asla umudumu kaybetmedim. Başkaları için anlam ifade etmeyen şiir benim zaten yaşam felsefem olmuştu. Gerçekten hayatımın her evresinde şiiri her zaman ciddiye almışımdır . Benim için önemli bir sanat dalıdır.

   Bir gün bir elektronik posta aldım. Kemerde bir otelin personeliydi bu genç kardeşim. Genel müdüre gelen Kemer Gözcü gazetesini, müdüre götürürken Şiirsel Yolculuklar köşesini, koridorda yürürken müdüre varıncaya kadar okuduğunu ve köşeyi ilgi ile izlediğini yazıyordu. Aynı zamanda Akdeniz Üniversitesi öğrencisi olan bu kardeşim, bir gün bir gazeteden benim Esnaf Kefalet Başkanlığı görevini yaptığımı da öğrenince, “Ağabey senin bir haberini okudum ve seni araştırdım oldukça bilgi sahibi oldum seninle tanışabilir miyim diye yazmıştı. Tanıştık. Sonra köşede şiirlerine de yer verdim. Okul  açıldığında da arkadaşları ile toplanıp zaman zaman benim şiirlerimi masaya yatırıp inceliyorlardı, bu konudaki konuşulanları da bana iletirdi çoğu zaman . Arkadaşlarından bir kaçı ile tanışma fırsatı da buldum.

   Yine bir gün çok sevindiğim bir haberi dağıtımcımız Ali getirdi. “Sana bir selam var ağabey” dedi. Beldibinde bir otelin güvenlik personeli, “Bolat bey’i tanıyorsanız çok selam söyleyin şiir yazmaktan asla vaz geçmesin” demiş. Bu kadar şiiri seven bir insan mutlaka yazıyordur diye düşündüm. Ve elektronik posta adresimi verdim Ali kardeşime. Şiirleri varsa göndersin köşede yer verelim dedim. Daha sonra gönderdiği elektronik posta da ” Her gün gazetenin geleceği anı iple çekiyordum, ilk baktığım sizin köşeniz oluyor şiirlerinizi hayranlıkla okuyorum. Pazar günleri gazete çıkmıyordu ve her Pazar geçmek bilmezdi benim için. Pazartesileri heyecanla beklerdim” diyordu.

   Bu ve buna benzer elektronik postaları sık alır olmuştum. “Kemerde  çalıştığım zaman gazeteden şiirlerinizi takip ediyordum, Kemerden ayrıldım şimdi sizi internetten takip etmeye çalışıyorum” , ” Bir arkadaşım sizden bahsetti, benimde şiirlerim var bir değerlendirme yapar mısınız hocam” , Şiirlerinizi ilgi ile izliyorum karaladığım dizeleri gönderiyorum ilgilenirseniz beni çok mutlu edersiniz” gibi elektronik postalar, uzun yıllar çekilen emeğin sevgi tomurcukları idi. Bazen de sokakta karşılaştığım fakat tanımadığım birisi, ” Ben sizi bir yerden tanıyorum ama hatırlayamıyorum diyordu.

   Farklı il ve ilçelerde yapılan kültür sanat etkinliklerine davet ediliyordum ve zaman buldukça mesafe tanımaksızın elimden geldiğince katılırdım bu tarz etkinliklere. Sahneye çıkıp birkaç şiir okumak için on beş saat yol gittiğim çok olmuştur. Öyle bir noktaya gelindi ki Kemerden iki gün kaybolsam “Yine bir yerde şiir etkinliği mi vardı?” diye sorar olmuştu insanlar. Bolat Ünsal, Kemer de şiirle bütünleşmişti. bundan daha mutluluk verici ne olabilir ki ?

   İlk kitabım Hüzün Burcu’ nu  yayınladığım iki bin bir yılından bu güne gerçekten önemli mesafe kat ettim diye düşünüyorum. Gerçi benim yazmaya başladığım tarih oldukça eskidir ama gönül mahzeninde yıllandırdığım dizelerin okuyucuya ulaşması bu şiirsel yolculuğumun miladıdır bence.

   Bu yolculukta birlikte yol aldığımız dostlarımızın ve hala el ele tutuşmaya devam ettiğimiz gönül ve yürek emekçilerinin yüreğinin sıcaklığını hala yüreğimizin en kuytularında hissedebilmek acılarımızı birazcık da olsa hafifletmekte canlarım.    

   İnsan bazen yüreğinin sesini dinler hani. Dalar mazinin derinliğine. Uzanır bazen düşlerinin sürükleyip götürdüğü şafaklara. Geçmiş ve gelecek denen iki nokta arasındaki yolculuk içinde bulunduğumuz an’ın tanımlamasından başka bir şey değil. Bu an bu gündür belki de ve o anı bir film karesinde dondurmak ve irdelemek gerekir. İşte böyle bir andı, iki bin dokuz yılının Aralık ayı. Nereden aklıma geldiyse bu beşinci yıldönümünü kutlamak geldi aklıma. Ben ki hayatı boyunca sadece bir defa doğum günü kutlamış olan insanım.

   Konuyu Saffet kardeşime açtığımda, oldukça isabetli bir karar olduğunu söyledi. Bana da , bu kutlama programı için çalışmaya başlamaktan başka seçenek kalmadı ve 18 Aralık 2009 Cuma akşamının yaşanma süreci böylece başlamış oldu.

   Böylesi güzel bir gecede bizleri yalnız bırakmayan bağlama vitiözü Muzaffer Özdemir, halk ozanı Selahattin Kazanoğlu, şairler; Ayşegül Dinçbaş, Ali İrşadi, Hatice Altaş, Vedat  Sümbül, Neriman Zevkliler, Harun Yiğit, Orhan Çelik, gecenin sunumu yapan Yusuf Aymelek  ve gecemizi onurlandıran Belediye Başkanımız sayın Mustafa Gül’e, şiir sağanağından yüreğine bir damla düşen Kemerli şiir severlere , dostlarıma sonsuzca teşekkürü bir borç bilirim.

   İyi ki varsın, iyi ki ısrarla köşe hazırlama teklifini sürdürdün Saffet Yenigün kardeşim 18 Aralık 2004 yılında bir başıma çıktığım bu Şiirsel Yolculuğun, bu gün yüzlerce yol arkadaşı adına, Kemer de yüreği şiir gibi çarpan gönül dostlarımızın adına ne kadar teşekkür etsem azdır biliyorum. Sonsuzca Şiirsel yolculuklara dostlarım. Sonsuzca şiirsel yolculuklara…

   16–19, 2009 Kasım 2009 tarihleri arasında İsrail’in Kudüs ve Ölü Denizde (Jerusalem and the Dead Sea) yapılan “COST 870 aksiyonun çalışma grupları (WG) WG4 ve İsrail Tarım bakanlığı Volcani Araştırma Merkezi tarafından organize edilen bilimsel bir çalıştaya katıldım. Bilimsel ve kültürel olarak çok zenginleştiğim bu toplantı süresince tutuğum notlarımdan bir kısmını paylaşmak isterim.
   İsrail kuzeyden güneye 470 km. Kuzeyde Goland tepeleri güneyde Negav çölü ve kızıl deniz kadar uzanıyor. Haritada o kadar yerleşim yeri görülmüyor. İsrail’in nüfusu yaklaşık 7 milyon yaklaşık 2 milyon kadar Arap yaşıyor. Çoğunluğu dünyanın değişik yerlerinde gelmiş Yahudilerden oluşuyor. İlk gelen Yahudiler kendilerine göre sistem kurmuşlar. Dışarıdan halen aldıkları yüksek maddi destek ve askeri yardımı ile kendilerine uygun Kibutz’ler ile yeni yapılar oluşturmuşlar. Son yıllarda Rusya, Yemen ve Kuzey Afrika’dan gelen Yahudiler ile farklı insanlardan oluşan bir topluluk oluşturmuşlardır. Eski Kudüs’teki Osmanlı Padişahı Sultan Süleyman’ın yaptığı kalenin surları arasındaki üç büyük dinin ibadet yerleri ve farklı inanıştaki insanların giyim kuşamları ve diğer farklılıkları görülmeye değer. Özellikle batı kısımların en yoğun yerleşim yerleri iç içe geçmiş. Özellikle Yahudi yerleşim yerleri çok yoğun olarak modern kentlerden oluşmuştur. Yanı başında ise doğru dürüst yoları bile olmayan, bildik manzaraların ya
İsrail dünyada genelde iki konuda varlığını göstermektedir
   Bunlardan birincisi İsrail’in bir din devleti olarak 1948 yılında Filistin topraklarında kurulması ile başlayan gerginlik ve göz yaşı. Diğeri de bilim ve teknolojide ileri araştırma ve teknoloji üretmesidir. İsrail’in işgal ettiği topraklar ve bölgede uyguladığı şiddet insan hakları ihlalleri dünyanın sürekli gündeminde olan bir konudur. Türkiye ile İsrail ilişkileri de istenilen düzeyde gelişmediğini bunun etkileri ve yansımalarını her alanda görmekteyiz. İsrail’de katıldığım bir bilimsel toplantı esnasında yaptığımız çevre gezilerinde tuttuğum notların yayınlanabileceğini düşünen ve Türkiye’den gelen tek kişi olarak İsrailli meslektaşım ikide bir sanki Türkiye mesaj gönderir gibi “bak Türkiye’de bu konu yanlış biliniyor” “Şurası orada söylendiği gibi değil” ifadeleri ile adeta Türkiye İsrail’i yanlış tanıyor diyor. İsrail’de yapılan toplantıdan bir yıl önce 2008 yılında Ürdün’ün Irbid kentindeki Jordan University of Science and Techmology bölümü ile Uluslararası Bitki Besleme Enstitüsünün düzenlediği fert
Tarım Bakanı toplantı ile doğrudan ilgileniyor
   Toplantının başlangıcında bir ara telefonu çalan toplantı yöneticisi dışarı çıkıp geldiğinde tarım bakanının iyi dilekleri ileterek her konuda yarımcı olacaklarını belirtiyorlar. Toplantı İsrail Bilim bakanlığı tarafından desteklenmekteydi. İlgili yöneticiler de aynı şekilde ilgi göstermişlerdir. İlgililerin ilgisi ve toplantının organizasyon şekli ülkenin bilme verdikleri önemi ortay koymaktadır.
İsrail eğitilmiş nitelikli insana sahiptir
   İsrail’deki toplantının bir kısmı Ölü Deniz kıyısında gerçekleşti. 2008 yılında Ürdün tarafında kalan Ölü Denizi de gezdirmişlerdi. Toplantı sırasında iki tarafın gelişmişliğini ve bir çok yönden karşılaştırma şansım oldu. Ürdün toplantısı sonrası organize olmanın ve yetişmiş insan potansiyelinin önemini çevremdeki arkadaş ve dostlarım ile paylaşmıştım. Genelde yaşam bakış açım insan eksenli olduğu için eğitilmiş, insani değerleri yüksek, ne aradığını bilen insanın başarısı hep gördüğüm ve izlediğim bir olgudur.
İsrail tarımsal üretimde ileri teknoloji ürünleri yetiştiriyor
   Bugün İsrail dünyada ekonomik destek görmesine rağmen Dünyaya avuç içi kadar sınırlı alanda ürettikleri ile ihracat yapabilmektedir. Ortadoğu’nun Akdeniz iklim kuşağında suyun yetersiz olduğu sıcak kurak iklim kuşağında toprakların kalitesinin bozulduğu tuzlu ve alkali toprak koşullarında yüksek üretim yapmak ve dünyaya tarım ürünleri çiçek satabilmesi hepimizin ilgisini çekmektedir. Tarım alanında bir çok ürünü doğrudan alandan pazarlamaktadır. Ülkemizde kurduğu şirketler ile Türkiye’ye de mal ve hizmet satabilmektedir. Tohum üretimi önemsenmiştir. İsrail’de 20 tane ileri düzeyde tohum üreten şirket var. Ayrıca çok sayıda fidan ve fide şirketi bulunmaktadır. Karpuz, domates ve salatalık bölgedeki önemli ihracatlık sebzelerin tohumlarının kilosu altından daha pahalıdır.

İsrail’de eğitim birinci öncelik
   İsrail güvenlik kaygısı en yüksek olan ülkelerin başında geldiği için eğitme çok önem vermektedirler. Onun için eğitim her şeyin başında geliyor. İsrail’in Ortadoğu’daki varlık nedeni eğitim, bilim ve teknolojiye verdiği önemde gizlidir. Küçük ancak nitelikli nüfusu ile uçak ve elektronik sanayisi ile dünyaya meydan okuyabilmektedir. Tarım teknolojileri tohum ve damla sulama teknikleri ile dünyanın tarımsal çehresini değiştirmiştir. Ünlü Çin özdeyişin de belirtildiği üzere “Planın, hedefin bir yıllık ise pirinç ek; on yıllık ise ağaç dik, yüz yıllık ise insan yetiştir” anlayışına uygun olarak insana yatırım yapmış. Üniversiteleri dünya klâsmanında bilim yapmaktadırlar. 
   İsrail’de ilk ve orta eğitim 11 yıl bazen 12 yıl olabiliyormuş. Özel okul yok denecek kadar düşük. Çoğunluğu kamu okulları ve genelde her tarafta benzer eğitim veriliyor. Her öğrenci İbranice (Hibron), İngilizce ve Arapça öğrenmek zorunda. Eğitim çok sıkı yapılmaktadır. Ayrıca her erkek genç 3 yıl kızlarda 2 yıl askerlik eğitimi ve askerlik yapmak zorundadır.  İsrail’de üniversiteler
Ülkede 5 üniversite var. Hepsi de aynı nitelikte değerli. Her biri kendi çapında belirli alanlarda ileridirler. Meslek Yüksekokulu düzeyinde 6 yarı özel üniversite belirli alanlarda diploma-sertifika verdiği belirtiliyor.Üniversitede Hibron, İngilizce ve Arapça ders veriliyor. Arap öğrenciler de aynı üniversitelerde okuyor ve Arapça seçmeli dersler de alıyorlarmış. Üniversitede her öğrenci İngilizce bilir mi diye sorduğumda, evet, her öğrenci İngilizce bilir dediler. İsrail’de bizdeki gibi bir üniversiteye giriş sınavının olduğu ve bu sınavın bir bölümünde İngilizce düzeyini belirleyen testleri içeriyor. Böylece öğrenciler üniversiteye kayıt yapabilmek için mutlaka İngilizce bilmek zorunda. Yoksa üniversiteye giremez.
Üniversiteler seçici ve niteliği yüksek tutuyorlar
  Hebrrow üniversitesi 1925 yılında kuruluyor. İsrail’in en ileri üniversitelerinden. Tarım alanında çok ileri çalışma yapılıyor. Diğer üniversitelerin başka alanlarda başarılı araştırma ve eğitim yapılmaktadır. Üniversitede öğretim üyesi olmak, araştırma kalitesi ve sürdürülebilirlik konusunda kendi sistemleri ve öz denetimlerinin olduğunu öğreniyoruz. İsrail her ne kadar dışarıdan besleniyor bile olsa sistem tamamen batıdan esinlenilmiş ancak kendi standartlarını koymuşlar. Lisansüstü eğitimden sonra araştırmacı olmak isteyen kişilerden araştırmacı olma gerekçesi yanında ders verme becerisi de değerlendirilmekteymiş.
Bilim insanları çok seçici

  İsrailli öğretim üyeleri sürekli kan tazeliyor. Öğretim üyeleri her 6 yılda bir, bir yıllığına sbetikal’a zorunlu gönderiliyor. Bu da üniversitelerin dünya ile paralel hareket etmelerini sağlıyor. Hatta daha da ileri oldukları alanlarda bulunuyor. Kendi çalışma alanımız tarım konusunda çok ileri ve bazılarını da ilk defa kendileri çalışmışlardır. Damla sulama teknikleri, tohum ıslahı ve genetik çalışmalarda çok ileri araştırma alt yapısı ve bilgi düzeyine sahiptirler. Tuzlu toprakların ıslahı, tuzlu su ile bitkisel üretim gerçekleştirmek için toprak ve bitkinin temel yasalarını iyi bilmek gerekiyor. Bu konularda dünyada eşi benzeri olmayan çalışmalar yapıyorlar. Topraksız tarım kültürü konusunda çok ileri çalışmalara sahipler. Su hasatı ve yönetimi konularına ileri çalışmalar yürütülüyor. Doğal olarak kaynak sorunu yaşıyorlar. Ancak dış destek ve Bilim ve teknoloji bakanlığı her konuda ileri teknolojik çalışmaya önem veriyor ve araştırıcılarını destekliyor.
Filistin’de de üniversite var
  Filistin’de de eski üniversiteler var. Şimdi sanırım yalnızca ders veriliyor. Dersler nasıl yapılıyor konusunu bilmiyorum ancak kalitenin çok iyi olmadığı biliniyor. Durumu iyi olan ailelerin çocuklarını Mısıra, Ürdün, ABD ve Avrupa’ya gittiği belirtiliyor
Araştırma Enstitüleri üniversite gibi çalışıyor
   İsrail’de araştırmacı olmak çok zorlu bir süreci gerektiriyormuş. Önce Araştırma Enstitüsünün talebinin olması gerekiyor. Baş vuran adayların biri ilgili bölüm, biri Enstitü, biri Üniversite öğretim üyesi ve biri de diğer kurumalardan oluşan 4 kişilik bir heyet kişiyi işe alma sınavından geçiriyor. Ve kişi işe alındıysa 4 yıl boyunca izlenmeye alınıyor. Her yıl araştırıcı kişisel başarı raporunu ilgili birime vererek yeteneğini ve etkin çalışabilirliğini gösteriyor. 4 yıl sonra komite kişinin sürekli işe alınabilirliğine karar veriyor. Ondan sonra da her iki yılda bir kişi bilimsel çalışma kalitesi, yayın sayısı, yayınları kalitesi, kişinin İsrail tarımı için yaptığı katkılar, Bölge için yaptıkları, ulusal komitelerdeki rolü ve diğer etkinlikleri seminerler dikkate alınarak gelişmesi değerlendirilmektedir. İsrail’de Araştırma Enstitülerinde de Profesörlüğe kadar çıkılabilir. Ancak her aşamada en az 20 kaliteli yayın yapmak gerekiyor. Çalışmalar temel çalışma ancak pratikte de kullanılıyor olması koşulu getiriliyor. Bilim adamı olmanın çok sıkı bir elemeden geçtiğini anlıyoruz. Amaç o alana uygun kişi belirlemektir. Bizdeki gibi adamına göre iş alanı yaratılmamaktadır.
  Bilim insanları ayrıca İsrail toplumuna karşı da sorumlu ve sosyal da olmak zorundadırlar.
İsrail tarımı yol boyunca analiz ettiğim bütün alanlarda ne denli süzenli olduğu görülüyor. İsrail tarımı hassas tarım. En küçük bir etkinin ölçülebilir nitelikte yapılmakta olduğu görülüyor. Su damla ile gübre miligram düzeyinde ilaç zamanında yapılıyor. Ürünlerin hasat zamanı belirli analizlere sonrası karar veriliyor. Yaptığımız bilimsel toplantıya çiftçi temsilcilileri ve doktoralı çiftçilerin izlemesi dikkatten kaçmadı. Bir hafta boyunca İsrail Kuzey’de Golandan güneyde Ölü Denize kadar yaptığımız gezi yanında Filistin kentlerine yaptığım geziler ve geçen sene Üründe gördüklerim eğitim ve nitelikli insana sahip olmanın ne denli önemli bir zenginlik olduğunu gösterdi. Örgütlenmek, organize olmak, dünya çapında üniversite kurmak, kaliteli eğitim ile nitelikli insan yetiştirmenin önemini bir kez daha gördüm.
Kendi adıma çıkardığım ders
  İsrail İkinci Dünya Savaşı sonrası oluşturmuş bir ülke. Temelde dünyanın değişik ülkelerinde gelen ve her birinin kendine özgü zenginlik ve birikimlerinin iyi organize edildiği bir ülke. Yurt dışlında sağladıkları maddi ve manevi destek ile iyi organize olmuş bilim ve teknolojiyi ileri düzeyde kullanma becerisini kazanmış ve sistematik hale getirmişler. İsrail’e giderken ve gelirken uçakta tanıştığım İsraillilerin çoğunluğu teknik eleman, iş adamı ve işletmeci kimliği yanında Atatürk Havaalanında Avrupa’dan gelen çoğunluğu sıradan hizmet işi yapan Türk işçileri ile karşılaştırınca Victor Hugo’nun “Bir ulusun büyüklüğü, nüfusunun çokluğu ile değil, akıllı ve erdemli kişilerin sayısı ile belli olur” ifadesi ne demek istediğini daha iyi anladım. Öztin Akgüç (13 Aralık 2009) tarihli yorum köşesinde “Ülkelerin gerçek varlığı, gerçek zenginliği insandır” ifadesi Victor Hugo’nun ifadesi ile bütünleşince çok daha anlamlı olmaktadır. Sayın Akgüç “Ne kıymetli madenler ne de doğal kaynaklar” zenginliğidir. Gerçek zeng.

  Türklerden de yurt dışında başarılı olmuş girişimci, eğitimli kişiler var ancak genellemeye çalıştığımızda eğitim düzeyimizin halen ortalama 4 yıl olması, okuma yazma bilmeyen kadın ve erkelerin % 30-10 arasında değişiyor olması bunun yarattığı yansıma net olarak görülüyor. Türkiye’nin içinde geçtiği süreçteki yaşanan bunca olayın önemli bir nedeni eğitim yetersizliği ve kalitesi olduğu hep beynimi meşgul etmiştir.

  12 Kasım 2009 tarihince Hacettepe Üniversitesinde “Nasıl Bir Üniversite” konulu bir panel düzenlendi. Panele katılan konuşmacılar üniversite yöneticilerinden öğrenci temsilcisine kadar herkes üniversitelerin sorunlarını kendi penceresinde işlediler. Hacettepe üniversitesi yöneticileri, öğrenci kontenjanlarının artırılması ve uzman yetiştirmede yaşadıkları sorunları işlediler. Özellikle TUS’ta başarılı olan uzman adaylarının üniversite yerine Araştırma hastanelerini tercih etmeleri geleceğe yönelik kaliteli eğitim ve bilim insanı bulma konusunda kaygıları olduğu görülüyor. Panele dinleyici olarak katılan değişik üniversitelerden öğretim üyeleri ve öğrenciler ile üniversitelerin sorunlarını dinleme ve tartışma fırsatı duyduk. Üniversitelilerin artan düzeyde idari ve maili özerklik konusunun önemi konuşuldu. Üniversitelerin iradelerine saygı duyulması, yeni bir yüksek öğretim yasasının artık zorunlu olduğu ifade ediliyor. Panelin katılımcılarından Prof. Dr. Taner Timur üniversite kavramı ve özerkliğinin önemin İlgi duyanlar için toplantı sırasında tutuğum notlar ve önemli gördüğüm görüşleri aşağıdadır.
Nasıl bir üniversite?
  12 Kasım 2009 tarihince Hacettepe Üniversitesinde “Nasıl Bir Üniversite” başlığı ile Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Doçent temsilciği öncülüğünde Dekanlık ve Rektörlüğün desteklediği bir panel düzenlendi. Panele ben de konuşmacı olarak davetliydim.
Hacettepe Üniversitesi Kongre merkezi toplantı salonunda sabah ve öğleden sonra yapılan toplantıya katılan Ankara’daki değişik üniversitelere mensup öğretim üyelerinin katılımı ile gerçekleşti. Toplantı nedeniyle çok sayıda hoca ve öğrenci ile tanışma ve aralarda kısa süreli de olsa konuşma ve tartışma imkânı buldum. Toplantının organize edilmesi, katılımcılar ve katkılar yönünden yaralı ve önemli bir toplantıydı. Dileğim bütün üniversitelerin aralıklarla bu tür panelleri yaparak kendi sorunlarını ve üniversite paydaşlarının taleplerini dinlemeleri yaralı olacaktır. Özelliklede üniversitelerin içeriden gelen talep ve şikâyetleri dinlemesi üniversitenin sağlıklı bilim ve eğitim yapması bakımından önemlidir.
Üniversitelerin özerklik talepleri giderek artıyor
  Genel eleştirilerin giderek derinleştiği ve üniversitelilik bilincinden uzaklaştığı konusunda sık sık serzenişleri duydum. Üniversite yönetimlerinin şekillenmesi, öğretim üyelerinin oy kullanarak seçtikleri yöneticilerinin atanmamsının iradelerinin hiçe sayıldığını belirtiyorlar. İktidar-üniversite ilişkisinin üniversitelik bilincine ve üniversite özerkliğine zarar verdiği belirtiliyor. Akademisyenlerin öz güvenlerin sağlanması konuları sıkça konuşuldu. Üniversitelerin evrenselleşmek yerine giderek yerleştiği vurgusu en çok dinlenen konuların başında gelmektedir. Özellikle öğretim üyesi profilinin giderek yerelleştiği belirtiliyor. Üniversitelerde hak edilmemiş unvan ve görevler oluşmuş durumdadır. Üniversite gibi bilimsellik gerektiren iş ortamlarında tarafgirlik ön plana çıkmaktadır. Üniversite saygınlığı her aşamada en üst düzeyde sağlanmalı ki toplumun üniversiteye olan güveni sarsılmasın. YÖK’ün ders içeriklerine kadar karışıyor olma vurgusu yanında içerikten yoksun bir eğitim anlayışının yerleştiği el. Özerklik taleplerinin giderek daha yüksek düzeyde dile getirildiği vurgulanmıştır. Üniversite kişiliğinin korunması için mutlaka üniversitenin idari ve mali özerkliğinin sağlanması, hastanesi olan üniversitelerde çok daha yüksek ses ile dile getirilmektedir. Ayrıca deniliyor ki Maliye Bakanlığı üniversitelerde Araştırma Fonlarında yapılan kesinti % 5 iken Araştırma hastanelerinde % 1 düzeyinde olduğu belirtiliyor. Bu durum Üniversite hastaneleri ile Araştırma hastaneleri arasında haksız bir rekabet yaratmakla kalmamakta, üniversitelerin nitelikli bilim insanı yetiştirme sistemine zarar verdiği vurgusu sıkça yapıldı.Tıp’ta uzmanlık konusunda öğrencilerin üniversite hastaneleri yerine Devlet hastanelerini tercih ettiklerini çünkü orada daha çok döner sermaye katkısı aldıklarını belirtiyorlar. Bu durum geleceğin Tıp Fakülteleri akademik kadrolarının oluşması açısından kaygı verici bulunuyor. Doğaldır ki gençler bir an önce işe atılmak, para kazanmak ve geleceklerini kurmak istiyorlar. Bu durum öğretim üyelerinin maaşları iyi akademisyen sorunu sık sık gündeme getiriyor. Doğal olarak üniversitelerin diğer birimleri de benzer sorunlar yaşamaktadırlar. 
Tıp Fakülteleri başarılı asistanları bünyesine alamamaktadır
    Hacettepe Üniversitesi yöneticileri Doçent Temsilcisi, Doç. Dr Ali Düzova, Dekan Prof. Dr. Serhat ÜNAL, Rektör yardımcısı Prof.Dr. Sevil GÜRGAN panelin açılış konuşmalarında son yılarda üniversite olarak yaşadıkları kaynak bulma ve kaynak kullanımı, akademik kadro sağlama, kapasitenin üzerinde Tıp Fakültelerine YÖK tarafından öğrenci kontenjanı gönderilmesinin yaşadıkları kaliteli eğitim vermemenin verdiği kaygıyı işlediler.
Tıp Fakültesi Dekanı Sayın Prof. Dr. Serhat ÜNAL iki konuda fakültenin kalite kaygısı yaşadıklarını belirttiler. Birincisi Tıp Fakültesinin kapasitesinin üzerinde kontenjan ile öğrenci YÖK tarafından üniversiteye yerleştirmektedir. Her öğrenciye uygun laboratuar, mikroskop ve uygulama alanı sağlayamadıkları için üzüldüklerini belirttiler.

   İkinci konu üniversitede başarılı öğrencilerin uzmanlık için tercih edilmeme durumunun yaratacağı nitelikli bilim insanı yetiştirme sorunu. Bilindiği gibi Tıp fakültelerinde doktora çalışmalarının karşılığı uzmanlık çalışması gösterilmektedir. Uzmanlık sınavı Sağlık bakanlığı tarafından TUS adlı başarılı bir sınav ile adaylar belirlenmektedir. Bakanlık üniversitelerden başka Araştırma hastanelerinde de uzamalık eğitimi vermektedir. Araştırma hastanelerinde uzmanlık yapan uzman adaylarının üniversitelerde uzmanlık yapan eşdeğerlerinden iki üç katı kadar daha fazla döner sermaye katkısı alması nedeniyle çok başarılı öğrenciler üniversite yerine araştırama hastanelerini tercih etmesi nedeniyle ileride olası bilim insanı olabilecek başarılı kişilerden üniversiteden uzak olmasının kaygısını yaşadıklarını belirtiyorlar. Bu durum özellikle kaliteli eğitim ve öğretim üyesinin üniversiteye kazandırılması açısından önemlidir.
 Hacettepe Türkiye’nin dışarıdaki bilinen yüzlerinden biridir
   Şimdilik ülkemizin dünyadaki önemli bir iki üniversitesinden olan Hacettepe Üniversitesinin kalitesinin düşürülmemesi, niteliğini koruması ve dünyaya açılan bu pencerelerin korunarak daha da nitelikli hale gelmesi önemlidir. Başından beri ülkemizin birkaç alanda başarılı bir iki üniversitesinin dünya sıralamasına yerleştirmesi gerektiğini savunuyor bu konuda potansiyel üniversitelerin daha özerk ve daha çok destek ile ilerlemesini savunuyorum.
Üniversiteler kendilerini izlememektedirler
  Toplantının bir diğer konuşmacısı ise Prof. Dr. Taner Timur’du. Prof. Timur Siyasal Bilgiler Fakültesinin eski hocalarından ve Üniversite tarihi üzerine esaslı çalışmaları olan değerli bir bilim insanı. Yıllarca Ülkemizi Fransa’da UNESCO’da temsil etmiştir. Taner hoca dünyadaki üniversite hareketlerinin çıkış noktasını ve günümüzdeki üniversite anlayışı ile analiz ederek genel bir değerlendirme yaptılar. Bir değişimin yaşandığını ancak bu değişimin ne yönde ilerlediğinin iyi bilinmesi gerektiğini belirttiler. Değişim diyalektik bir yaklaşım ancak daha kötü yönde değişim de istenen bir değişim değildir elbette.
Prof. Timur, yıllardır kendi çabası ile yaptığı araştırmalarda üniversitelilerin kendilerini incelemediğinin altını çizerek “üniversite kendisini biliyor sanıyor” ancak bilmediğini belirttiler. Üniversitelerin kendi sosyal yapılarının ve bunun toplum için ne anlama geldiğini araştıramadığını veya bunun gereğini yapmadığını belirttiler.
 
Üniversite anlayışı Almanya’da gelişti
  Klasik üniversite anlayışında üniversitelerin kilisenin bir parçası olarak kurulduğunu ancak Modern üniversite anlayışının Kant ile Almanya’da başladığını belirttiler.
Üniversite anlayışının ilk defa gerçek anlamda 19 yüzyılda Almanya’da ortaya çıktığı görülmektedir. O dönemde bir çok alanda geride olan Almanya ilerlemenin yolunu üniversitede görür ve üniversitenin gelişmesine yönelir. Kant “insanlar düşüncenin özgür olmasını, dogmalardan uzak bir eğitim almanın önemini ve ihtiyacını ortaya koyar. Ancak bu kavram o dönemde Kilise ve İlahiyatçılar tarafından ret edilir. Kant felsefenin bağımsız olarak tartışılabilmesi için üniversitenin devletten ve kilisenden ayrı kendi muhtariyetini korumasını savunmuştur. Kant’ın bu anlayışı Humbolt tarafından Üniversite temel işlevine şöyle yansıtılır;
  -Akılcılık yani özerk olmalı, iktidar ilişkisinden uzak durmalı
  -Araştırma yapmalı, temel bilimlere önem vermeli
  -Bilimsel yayınları ile topluma ulaşmalıdır, şeklinde ifade edilmişlerdir.
   Üniversiteyi anlamak için üniversitenin en az 3 kategoride ele alınması gerekir. Kavramsal olarak üniversite, kurumsal olarak üniversite ve sosyal olarak üniversite şeklinde ifade edilebilir. Üniversite kavramında özerklik en önemli kısmını oluşturuyor. Özgür bilim ve eğitim, öğretim anlayışı olmadan üniversite kavramından veya kurumsal olarak yerleşik üniversite anlayışından bahsetmenin mümkün olmamaktadır. Üniversitelerin özerklik konusundaki tehditleri bilerek bu alandaki olası tehlikelere karşı mücadele edilmesi gerekiyor.
Üniversite Özerkliği Halen Tehdit Altındadır
   Ancak günümüzde post modern anlayışla üniversiteler sürekli tehdit altında olduğunu belirttiler. Özellikle Amerikan üniversite modelinde üniversitelerin okullaştırıldığı ve tehdit edildiği belirtildi. Üniversite öğretim üyeleri, öğrenciler ve çalışanları ile bir bütünlük oluşturmaktadırlar. Sürekli tehdit altında devletin ve otoritenin kuşatması altında sürekli mücadele eden bir üniversitenin asli görevlerini yapamayacağını belirttiler. Tarihsel olarak bilime tehdidin devletten geldiğini belirterek, Üniversitenin, Sermayeden, Sosyal ahlaktan, Kendisinden ve Dış tehditlerden gelen bir yapı ile karşı karşıya bulunduğunu belirttiler.
Vakıf ve özel üniversitelerin ortaya çıkması ile özerklik kavramının tüm üniversiteler için devlet destekli olmasının daha demokratik olduğunu ve en azında herkese eşit eğitim hakkının tanınması gerekeceğini belirtiler. Devlet organının tek başına bir özerklik temsili olduğunu belirttiler. Ancak özerklik, kime karşı özerklik sorusunu gündeme getirmiştir. Devlete, hâkim sınıflara veya her kimden tehdit gelirse ona karşı özerkliğin savunulması gerekir. Ancak özerkliğin somut olarak anlaşılmaya ihtiyacı olduğu belirtildi.

   Özerklik kavramının ne için ve kime karşı düşünüldüğünün de ayrıca ele alınması gerektiği belirtildi. Genelde özerklik mücadelesinin devlete karşı yapıldığını, ancak bazı durumlarda devletten önce sermayeye karşı özerkliğin verildiği belirtildi. Üniversiteler feodal bir yapı olarak doğdular. Bilim üretimi aracı oldular ve şimdi de işletme gibi görülerek işletme anlayışı içinde kamu ve sermeyenin tehdidi altında bulunuyor.

  Üniversite özerkliğinin, üniversitenin bağımsız bilgi üretmesi için yurttaş olarak birer vatansever olarak ve bilinçli olarak özerkliğin savunulması ile üniversitenin üniversite olacağı vurgusu yapıldı. Türkiye’de üniversite geleneğinin Medrese geleneği ile geldiğini ifade ettiler. Birçok külliye üniversite gibi işlev görmüş. Medreselerin Darülfünun’lara dönüştürülme sürecinde özellikle II. Mahmut dönemine de medreselerin dışında mühendishane, harbiye, tıbbiye gibi yüksekokullar kurulmuştur. Osmanlı medreselerinde tefsircilik çok ileri düzeyde gelişmişti. 1846 yılında batılı anlamda üniversitenin kurulduğunu, ancak halen istenilen düzeyde özerk konuma gelinemediği vurgulandı. Bugün halen gerçek anlamda bir üniversite değil yüksek okul niteliğinde diploma veren okullar istendiğini belirttiler. ÖSS sınavı Adil ve Demokratik olarak öğrenci yerleştirmelidir
  Bilkent Üniversitesi öğretim Üyesi Prof. Dr. Haldun Özaktaş, Üniversite giriş sınavı üzerinden üniversite özerkliğini tartıştı. Sınavın adil, demokratik ve verimli olup olmadığını sorguladı. Sınava giren öğrencilerin, üniversiteyi okuyan örencilerin birer kupon ile desteklenmesi gerektiğini belirttiler. Daha önce de sık duyduğumuz gibi devletin bir şekilde özel vakıf üniversitelerinde okuyan öğrenciye burs niteliğinde destek çıksın, yani öğrenciyi borçlandırsın, bu şekilde kontenjanların dolabileceği anlamına gelen ifadeler kulandılar. Bu konu tartışma konusu oldu. Benim de halen bu ülkenin gençliği bu ülkenin geleceği anlamına geleceği için parasız eğitimin milli bir politika olacağını benimsediğimi belirtim. Sayın Prof. Dr. Özaktaş bazı ülkelerde olduğu gibi ders verenin de sınavı yapanın daayrılması gerektiğini belirttiler. Ayrıca akademik unvanlar yerine öğretim üyesi sıfatının kullanılmasının yeterli olduğunu belirttiler. Kamu üniversitelerinin geleceği, politika yapıcıların sorumluluğu ve Bologna sürecinin önemini işlediler.
YÖK eski YÖK
   Hacettepe Üniversitesinin bir önceki Rektörü eski YÖK üyesi Prof. Dr. Tunçalp Özgen
öğleden sonraki oturumun konuşmacısıydı. Prof. Dr. Özgen hoca başarılı bir bilim insanı ve yönetici olarak uzun zamandır izlediğim saygın bir şahsiyet. Prof. Dr. Özgen hoca genel olarak Türk Yüksek Öğretiminin sorunlarını kendi rektörlük ve YÖK üyeliği dönemindeki deneyimleri ile akılcı bir biçimde konuyu anlaşılır olarak açıkladılar.
Üniversite, bilim yapan kurumlar olarak tanımladıktan sonra eğitim kalitesinin önemini vurguladılar. Üniversitede kimin öğrenim görmesi gerektiği, kimin ders verebileceği neyin öğretilmesi gerektiği ve nasıl öğretilmesi gerektiğinin kuramsal ve kamusal özerkliğin sağlanması ile başarılabileceğini belirttiler. Özerklik kavramının kolay kolay üniversitelere verilmediğini belirttiler.
   Türkiye’de önemli bir genç nüfusun var olduğunu çoğunluğunun üretimden yoksun olduğunu belirttiler. Dershanelere önemli derecede kaynak aktarıldığını bugünkü rakamlar ile 8 Milyar dolar gibi bir paranın söz konusu olduğunu vurguladılar. Türkiye’nin gelişmiş işgücüne olan ihtiyacın Ab ülkelerinden daha fazla olduğunu Türkiye için %45, AB ülkeleri için %30 olduğunu belirttiler. YÖK’ün eski YÖK olduğunu temelde pek bir şeyin değişmediğini ancak kişilerin değiştiği anlamına gelen ifade kulandılar.
Üniversitelerin en ciddi sorunu örgütleme sorunu
   Hacettepe Üniversitesi Öğretim üyeleri Dernek Başkanı Prof. Dr. Perihan Çağlar
öğretim üyelerinin sorunları, üniversitenin yerleşke bazında sorunlarını işlediler. Özellikle üniversitelerdeki, örgütlenme yetersizliğini vurguladılar. Prof. Dr. Çağlar, “Hacettepe’de idari görevlere belirli kişilerin değil potansiyel yöneticilerin ortaya çıkması için dönüşümlü olarak iş yapacak kişilerin göreve getirilmesi gerekir” dediler. Son yıllarda üniversite yöneticilerine yönetilen eleştirilerin odağında liyakate uymayan atamalar konusudur. Potansiyel yöneticilik yapabilecek kişilerin belirlenmesi için belirli kişiler değil de herkese fırsat verilerek içlerinden iyilerin doğal yollarla ayıklanması bir öneri olabilir. Kanımca da üniversitelerin en ciddi sorunu örgütlenme ve kendi sorunlarına ortak akılda çözüm üretmesi sorunudur. Toplumun genelini üniversitelerden beklediği, model olmaları yönündedir.
 Lisansüstü eğitim kalitesi bütün üniversitelerde tartılma konusu
   Araştırma Görevlisi Temsilcisi, üniversiteler temel bilim politikasından yoksun ve eksik yapılan yüksek lisans ve doktora eğitiminde yaşanan sorunları işlediler. Çoğu doktora tezlerinin hipotezinin olmadığı belirtildi. Ben de bu öneriye katılıyorum. Ülkemizde yaşanan ciddi bir bilim politikası eksikliğinin ve yöntem eksiliğinden kaynaklanıyor. Ayrıca ucuz ve niteliği düşük yayınların yapıldığını belirttiler. Kaliteli eğitim, danışman hocaların bilimsel yeterliliği konusu işlendi. Öğrenci temsilcisi İlker Pazarcıbaşı öğrenci sorunlarını ve ülkemizin değerlerine sahip çıkılması gerektiğini belirttiler. Büyük Üniversitenin Niteliği Kendi Yöneticisini Seçebilmemsinden Belli OluyorÖğleden sonar ki oturum başkanı Hacettepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Uğur Erdener’di. Rektör gelişmeleri soğukkanlılıkla izleyerek gerekli notları aldılar. Hiçbir tartışmaya girmeden yapılan konuşmaları özetlediler. Salondaki öğrencilerin sert eleştirilerini sonuna kadar dinlediler ve bir iki zorunlu açıklama dışında hiçbir açıklama yapmadılar. Rektör genel üniversite içi trafik sorununa üniversite içindeki bir komite tarafından organize edildiğini belirttiler. Asistan eğimine önem verildiğini belirttiler. Öğrencilerin gerçekleştirdiği eylemlerin şiddette yol açmadıkça, eğitim ve öğretim engellenmediği sürece öğrencilerin kendilerini gerçekleştirilmesine saygı duyduklarını belirtiler.Bir anda büyük üniversitenin önemi daha iyi anlaşıyor kanısına vardım. Daha önce değişik üniversitelerde gördüğüm en küçük bir eleştiriye sert tepki gösteren başkansının söz almasına bile tahammülü olmayan rektörleri hatırlayınca çok daha mutlu oldum.
Üniversitelerin sorun temelde bilim politikasının olamaması ve özerkliktir
   Ben de toplantıda “Üniversitelerimizin temel sorunları ve çözüm önerileri” konulu bir sunuda bulundum. Üniversitemizin genel sorunları ile ülkemizin sorunlarının bir birine bağlı olduğunu ve ülkemizin aydınlık geleceğinin bilim ve teknolojiye verilecek öneme bağlı olarak gelişeceğini işledim. Sorunun temelinde YÖK yasası ile başlayan özerkliğin rafa kaldırılmış olması ve buna bağlı olarak üniversite geleneklerinin erozyona uğraması olduğunu örnekler ile işledim. Ayrıca ülkemiz üniversitelerinin topluma örnek olacak nitelikte bilim adamı seçimi, üst yönetim seçimi konusunda ilke ve model geliştirmediğini yaşanan olaylarla anlatım. Temelde ülkenin benimsenmiş bir bilim politikası olmadığı gibi üniversitelerin de kendi politikası yok. Tema, hedef, amaç ve vizyon yok. Vizyon ve misyona uygun strateji yok
Araştırma politikası yok. Hedef belirleme ve izlemede kısır ve yetersiz. Eğitim sistemi öğrencilere bütünsel baka bilme becerisi kazandıramadığı, bunun sonucu olarak eğitilmiş insanı ülkemizin sorunlarını analiz etmekten yetersiz kalmaktadırlar. Üniversitelerimizin dünyadaki sıralaması ülkemizin ağırlığı ile ters orantılı olarak geliştiği bilim profilimiz düşük. Araştırma kadroları yetersiz, araştırma kapasitesi sınırlı ve Türkiye’nin büyüklüğü ile ters orantılı.

    Laboratuarlar yetersiz ve teknolojiyi takip etmekten uzak, kullanılan teknoloji genelde yurtdışından sağlanmaktadır. Üniversiteler derin araştırma yapacak mükemmeliyet merkezleri geliştiremedi. Üniversite çalışanları ve bilim adamları bilim ortamına uygun yaşam ve maaş koşullarından uzak yaşamaktadırlar. Öneri olarak yeni bir Yükseköğretim Yasasının zorunlu olduğu, özerkliğin tam olarak sağlanmasının gerekçelerini işledim. Üniversitelerin nitelikli öğrenci ve bilim insanı seçimi için yeni düzenlemeye gereksinim olduğunu işledim Ancak hepsinden önemlisi zihinsel bir dönüşüm ve değişim için bilim ve üniversitenin en üst düzeyde desteklenmesi gerektiğini işledim.
   Türkiye’nin temel sorunlarının aralıklar ile üniversiteler tarafından değişik boyutlarda tartışılması ve nasıl bir yapılanma istediğimizi belirtmemiz birçok yönden topluma güven verecektir. Çok tartışılan Yükseköğretimin sorunları konusunda üniversitelerin kendi içinde ne düşündüklerini, topluma örnek olabilecek işlevselliği olan modeller üretip üretmediklerinin bilinmesi büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda başarılı geçen panelin diğer üniversitelerde de yapılması her yönü ile yaralı olacaktır.